Οι συχνότερες ερωτήσεις των γονιών εν όψει καλοκαιριού είναι σχετικά με το ποιος είναι ο καταλληλότερος τρόπος διακοπών για τα παιδιά, πώς θα απασχοληθούν και τι δραστηριότητες θα κάνουν. Οι εύλογες αυτές ερωτήσεις όμως, συνοδεύονται από ένα αίσθημα λύπης και ενοχής καθώς στις μέρες μας, λόγω οικονομικών δυσχερειών, οι γονείς δυσκολεύονται να παρέχουν στα παιδιά τους ξέγνοιαστες διακοπές μακρυά από την πόλη και το σπίτι.
Αν και το καλοκαίρι είναι εποχή ξεκούρασης για τα παιδιά, μακρυά από το σχολείο, τις υποχρεώσεις, τα αυστηρά προγράμματα και τα διαβάσματα, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα πως ο γονιός θα πρέπει να ξοδέψει μια περιουσία για να χαρίσει στο παιδί του τις διακοπές των ονείρων του. Χωρίς να επιβαρύνουν την τσέπη τους, μπορούν να του παρέχουν ένα πρόγραμμα που θα περιλαμβάνει ποικιλία δραστηριοτήτων και εποικοδομητική διαχείριση του ελεύθερου χρόνου του. Εξάλλου, το καλοκαιράκι είναι μία περίοδος όπου όλα τα μέλη της οικογένειας έχουν ανάγκη από χαλάρωση και ξεκούραση και φυσικά να περνούν περισσότερο χρόνο μαζί. Τα παιδιά έχουν την ανάγκη να βλέπουν τους γονείς τους να απολαμβάνουν ο ένας τη συντροφιά του άλλου και αυτό γιατί καθ’ όλη την διάρκεια του χειμώνα, το μόνο πράγμα για το οποίο τους βλέπουν να μιλάνε είναι για λογαριασμούς και δουλειές. Ας εκμεταλλευτούμε λοιπόν, την καλοκαιρινή περίοδο με μοναδικές οικογενειακές στιγμές και ας δούμε πως να γεμίσουμε το χρόνο των παιδιών χωρίς να ξοδέψουμε πολλά χρήματα.
Οι δραστηριότητες δεν θα πρέπει να θυμίζουν σε τίποτα “σχολείο”, αυστηρό χρονοδιάγραμμα και καταπίεση, χωρίς να σημαίνει ότι ξεχνάμε τα όρια και τους κανόνες του σπιτιού. Αντιθέτως, σημαίνει ευχάριστη κινητοποίηση, ευκαιρίες για γνώση και απόκτηση καινούριων εμπειριών. Όσον αφορά τα όρια και τους κανόνες, εννοούμε την τυπικότητα των βασικών αναγκών όπως είναι ο ύπνος. Τα παιδιά έχουν ανάγκη τον ύπνο ώστε να μειωθούν τα επίπεδα του στρες, την υπερδιέγερση και την κακή διάθεση όλης της χρονιάς. Για παράδειγμα, ο γονιός μπορεί να επιλέξει να αυξήσει τις ώρες παιχνιδιού του παιδιού και αντί για 21:00 να κοιμάται στις 23:00, όμως αυτό θα πρέπει να κρατηθεί σταθερό, πέρα ελαχίστων εξαιρέσεων.
Καλοκαιρινές διακοπές δεν σημαίνουν επίσης ώρες ατελείωτες στον καναπέ, την τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια αλλά πάντα με μέτρο. Το παιδί έχει δικαίωμα στο να διαθέσει στον χρόνο του μια φαινομενική “απραγία” και να μην κάνει τίποτα. Έτσι θα έχει την ευκαιρία να βαρεθεί και να επινοήσει λύσεις, να πειραματιστεί σε κάτι καινούριο και φυσικά να μάθει να παίρνει πρωτοβουλίες.
Παρατηρήστε τις ανάγκες του παιδιού σας!
Το παιχνίδι αναμφίβολα είναι η νούμερο ένα ανάγκη, μιας και τον χειμώνα το στερήθηκε ανάμεσα σε φορτωμένο πρόγραμμα παιδικού σταθμού, σχολείου, φροντιστηρίου και εξωσχολικών δραστηριοτήτων. Μην ξεχνάτε, πώς το παιχνίδι, είναι ο πληρέστερος και πλουσιότερος τρόπος που διαθέτει το παιδί για να αναπτύξει τη φαντασία και τη σκέψη του, του δίνει τη δυνατότητα να παραστήσει με τρόπο άμεσο ή καλυμμένο (συμβολικό παιχνίδι, role play) θέματα που το απασχολούν, ώστε να κατανοήσει όσα συμβαίνουν γύρω του. Διαμορφώστε έναν χώρο στο σαλόνι όπου το παιδί θα μπορεί να εκφραστεί ελεύθερα μέσα από το παιχνίδι χωρίς την παρέμβαση/ κριτική των ενηλίκων. Για παράδειγμα, μια γωνιά για: κατασκευές (τουβλάκια μικρά και μεγάλα), χειροτεχνίες (πλαστελίνη, πηλό), ένα καβαλέτο με έναν καμβά και πολλά χρώματα, παζλ, μοντελισμός ακόμα και στήνοντας μια παιδική σκηνή (υπάρχουν στο εμπόριο) με όλα τα αγαπημένα τους παιχνίδια, δίνοντας το αίσθημα του προσωπικού χώρου ενώ θα βρίσκεστε στο ίδιο δωμάτιο.
Παίξτε όλοι μαζί! Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για επινόηση νέων ασχολιών μεταξύ γονιών και παιδιών για κοινό παιχνίδι. Το παιχνίδι είναι μια ευκαιρία για διάλογο, προάγει και ενδυναμώνει υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις, μαθαίνει τον ανταγωνισμό και τον συναγωνισμό, διδάσκει την οριοθέτηση, επιμορφώνει και εκπαιδεύει. Για παράδειγμα, Βραδιές με επιτραπέζια παιχνίδια (και ποπ-κορν!), πατροπαράδοτα παιδικά παιχνίδια, όπως κουτσό, τσουβαλοδρομίες, μπουρμπουλήθρες κ.α. στον κήπο, παίζοντας με την άμμο στην παραλία και άλλα πολλά.
Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, οι δήμοι διοργανώνουν δωρεάν δράσεις για παιδιά. Για παράδειγμα, “καλοκαιρινές αθλοπαιδίες” ή αλλιώς summer camps, όπου οι συμμετέχοντες έχουν την ευκαιρία να ασχοληθούν με αθλήματα όπως κολύμβηση, καλαθοσφαίριση, ποδόσφαιρο, πετοσφαίριση, χειροσφαίριση και άλλες αθλητικές δραστηριότητες καθώς επίσης και άλλες θεματικές ενότητες όπως: παραδοσιακοί και μοντέρνοι χοροί, μουσικοκινητική και ψυχοκινητική αγωγή, μουσική, περιβαντολλογικά θέµατα, καλλιτεχνικά εργαστήρια (ζωγραφική, χειροτεχνίες, πηλοπλαστική, κολλάζ, κατασκευές µε υλικά ανακύκλωσης κ.α.), εκµάθηση σκακιού, επιστήµη – τεχνολογία – πειράµατα, προγράμματα αγωγής υγείας και υγιεινής διατροφής και προβολή ταινιών.
Δωρεάν παιδικές κατασκηνώσεις! Οι γονείς που είναι ασφαλισμένοι σε ασφαλιστικά ταμεία, ή αιτούνται προγράμματα του ΟΑΕΔ μπορούν να στείλουν τα παιδιά τους εντελώς δωρεάν στην κατασκήνωση χαρίζοντάς τους τη δυνατότητα να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες.
Μικρές αποδράσεις! Ολιγοήμερες επισκέψεις στη γιαγιά και τον παππού είναι μια καλή ιδέα καθώς οι γονείς δεν έχουν πολλές μέρες άδειας ώστε να ακολουθούν το παιδί και τους δύο μήνες χαλάρωσης. Με σταθερότητα και συνέπεια σε αυτό που θα ορίσουν οι γονείς, ώστε να ακολουθείται ο κανόνας και από τις δύο πλευρές, η γιαγιά και ο παππούς είναι οι καταλληλότερη παρέα ώστε τα παιδιά να περάσουν όμορφα, να έρθουν σε επαφή με τις ρίζες τους, να αναπτύξουν συναισθηματικές και κοινωνικές δεξιότητες και ιδιαίτερα να πάρουν αμέριστη προσοχή και χρόνο. Περνώντας τον ελεύθερο τους χρόνο με τους παππούδες, τα παιδιά αποκτούν νέες δεξιότητες, χόμπι, δραστηριότητες και ιδέες. Για παράδειγμα, μαγειρική/ ζαχαροπλαστική, κηπουρική, βόλτα στη φύση, να βρίσκουν απάντηση σε κάθε ερώτημά τους, να ρωτάνε και να ακούνε ιστορίες για το πώς ήταν μικροί η μαμά και ο μπαμπάς και να ξεφυλλίσουν μαζί ένα φωτογραφικό άλμπουμ. Οι μικρές αποδράσεις όμως, μπορούν να έχουν και την μορφή μιας μονοήμερης εκδρομής ή ακόμα και μια απλή βόλτα με το αυτοκίνητο. Δεν υπάρχει μέρος που να μην λατρέψει το παιδί σας εάν πρόκειται να το ανακαλύψει με τους δυο του γονείς.
Ας κρατήσουμε ότι το καλοκαίρι είναι εποχή ξεκούρασης για τα παιδιά αλλά και συμμετοχής σε ποικιλία δράσεων με σκοπό να εκτονώνουν την ενέργειά τους με τρόπο δημιουργικό και ευχάριστο. Δεν χρειάζεται να ξοδέψετε χρήματα, αρκεί να είστε με τα παιδιά σας και να διώξετε το άγχος και την ένταση.
Οι διακοπές κάνουν καλό σε όλη την οικογένεια!
Τίνα Γιάκα BSc, M.Ed.
Ψυχολόγος
