Από τη στιγμή που φέρνουμε στον κόσμο τα παιδιά μας και όσο μεγαλώνουν, μία από τις μεγαλύτερες ανησυχίες μας είναι το πώς θα αλληλεπιδρούν με τους φίλους τους αλλά και με τον περίγυρό τους, πώς θα μάθουν να έχουν υπομονή, να σέβονται τους συνανθρώπους τους, να λένε ευχαριστώ και συγγνώμη, και γενικότερα να μάθουν να διαχειρίζονται όσο καλύτερα γίνεται τα συναισθήματά τους. Κατά τη γνώμη μου, σημαντικότερη στη ζωή ενός παιδιού είναι η κοινωνικότητα παρά η μόρφωση. Ακόμα και σπουδαίος γιατρός ή επιστήμονας να γίνεις, αν δεν είσαι κοινωνικά επιδέξιος, δεν θα μπορέσεις να γίνεις μέρος της κοινωνίας, δεν θα μπορείς να συναναστρέφεσαι αρμονικά με τους άλλους ανθρώπους.
Όσες υποδείξεις και παρατηρήσεις και αν κάνουμε στα παιδιά μας για το πώς θα φέρονται κόσμια, πώς θα μάθουν να έχουν υπομονή και πώς θα σέβονται τους γύρω τους, αν δεν το βιώσουν μέσα από τη δική μας συμπεριφορά αλλά και διαβάζοντας βιβλία συμπεριφορών, όλες οι προσπάθειές μας – σας διαβεβαιώ από την προσωπική μου εμπειρία – θα ναυαγήσουν. Είναι αρκετά χρήσιμο για τους γονείς αλλά και τους εκπαιδευτικούς το γεγονός ότι στο τέλος κάθε βιβλίου θα βρουν πληροφορίες, συμβουλές, θέματα για συζήτηση και ιδέες για δραστηριότητες μαζί με το παιδί.
Τα βιβλία συμπεριφοράς και συναισθημάτων των Εκδόσεων Μεταίχμιο έχουν στόχο να αποτελέσουν αφετηρία για συζήτηση πάνω στα συναισθήματα και τη συμπεριφορά των παιδιών, τόσο σε σχέση με τον εαυτό τους, όσο και με τους άλλους.
‘Ενα βιβλίο για την υπομονή
Η υπομονή είναι μια αρετή που ακόμα και ενήλικες δεν την έχουν κατακτήσει. Το να έχεις όμως υπομονή, σε βοηθάει σε πολλές δύσκολες καταστάσεις στη ζωή σου και σε κάνει να βλέπεις τη ζωή με διαφορετική οπτική. Το πιο σπουδαίο επίτευγμα όταν έχουμε υπομονή, είναι το αποτέλεσμα των πράξεών μας. Κάνοντας υπομονή, μπορούμε να διαχειριστούμε πιο ήρεμα τις δύσκολες καταστάσεις – σε αντίθεση με το αν είχαμε δράσει με ανυπομονησία και νεύρα – και σίγουρα το αποτέλεσμα μάς δικαιώνει. Διαβάζοντας μαζί με τα παιδιά μας το βιβλίο “Δε θέλω να περιμένω!”, τούς μαθαίνουμε τη σπουδαιότητα της υπομονής, αλλά και το να κατανοήσουν ότι δε γίνεται να τα έχουμε όλα τη στιγμή που τα θέλουμε, καθώς και να συνειδητοποιήσουμε ότι για μερικά πράγματα αξίζει να περιμένουμε. Το βιβλίο έχει σκοπό να ενθαρρύνει τα παιδιά να αντιληφθούν με ποιον τρόπο πρέπει να συμπεριφέρονται σε διάφορες περιστάσεις, αλλά και να αρχίσουν να σκέφτονται τις συνέπειες που έχουν τα λόγια και οι πράξεις τους στα ίδια και στους άλλους. Στο τέλος του βιβλίου, η ιστορία χωρίς λόγια δίνει στα παιδιά την ευκαιρία να μιλήσουν και να ακούσουν. Ενθαρρύνονται να διηγηθούν την ιστορία που φαίνεται στις εικόνες και να αναπτύξουν έναν όμορφο διάλογο μαζί μας.
Η Μέιζι δεν έχει καθόλου υποµονή! Εκνευρίζεται και στενοχωριέται όταν πρέπει να περιµένει τη σειρά της, είτε στο σπίτι, είτε στο σχολείο. Θα µπορέσει η µεγαλύτερη αδερφή της, η Λόλα, να της δείξει µερικούς τρόπους για να γίνει πιο υποµονετική;
Το βιβλίο “Δε θέλω να περιμένω!“, μέσα από τις εικόνες και τις επαναλαμβανόμενες λέξεις και φράσεις που χρησιμοποιούνται, βοηθάει τα παιδιά που μαθαίνουν να διαβάζουν μόνα τους, να αποκτήσουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Συζητήστε, αφού το διαβάσετε, γιατί είναι σημαντικό να είναι κανείς υπομονετικός μέσα σε μια ομάδα – για παράδειγμα σε ένα ομαδικό παιχνίδι – και γιατί το αντίθετο μπορεί να χαλάσει το παιχνίδι για όλους. Συνεχίστε κουβεντιάζοντας για τη σημαντικότητα του να περιμένουν τη σειρά τους στην τάξη για να μιλήσουν. Ενθαρρύνετέ τα να μιλήσουν με τη σειρά και να ακούσουν ευγενικά τους άλλους όταν μιλούν.
Ένα βιβλίο για τον σεβασμό
Ο σεβασμός είναι ακόμα μια αρετή που πρέπει να έχει κάθε άνθρωπος, αλλά δυστυχώς στις μέρες μας όσο πάει και εκλείπει. Για να σέβεσαι τους συνανθρώπους σου, πρέπει πρώτα και πάνω απ’ όλα να σέβεσαι τον ίδιο σου τον εαυτό. Σίγουρα ο σεβασμός αναπτύσσεται στο οικογενειακό περιβάλλον, αλλά καλλιεργείται και όσο μεγαλώνουμε. Όσο πιο μικρό ένα παιδί μαθαίνει να σέβεται, τόσο πιο όμορφη κοινωνική ζωή και πιο λειτουργική αλληλεπίδραση με τους φίλους του και τον κοινωνικό του περίγυρο θα έχει. Το βιβλίο “Και γιατί πρέπει;” εισάγει τα παιδιά στην έννοια του σεβασµού προς στους άλλους και εξηγεί γιατί είναι σημαντικό να δείχνουμε σεβασμό, όχι μόνο στον εαυτό μας και στα πράγματά μας, αλλά και στους άλλους ανθρώπους και στα δικά τους πράγματα. Έχει σκοπό να ενθαρρύνει τα παιδιά να αντιληφθούν με ποιον τρόπο πρέπει να συμπεριφέρονται σε διάφορες περιστάσεις, αλλά και να αρχίσουν να σκέφτονται τις συνέπειες που έχουν τα λόγια και οι πράξεις στα ίδια και στους άλλους.
Περιλαµβάνει έναν οδηγό για τους ενήλικες, µε ιδέες και προτάσεις για δραστηριότητες και συζήτηση µε το παιδί. Οι εικόνες χωρίς κείµενο στο τέλος του βιβλίου, δίνουν την ευκαιρία στους µικρούς αναγνώστες να διηγηθούν µε δικά τους λόγια µια ιστορία σχετική µε το θέµα.
Ο Μάικλ δυσκολεύεται να δείξει σεβασµό στους άλλους. Όταν όµως όλοι θυµώνουν µαζί του, στενοχωριέται. Θα µπορέσει να µάθει να σέβεται τα πράγµατα και τη γνώµη των άλλων, ώστε να νιώσουν καλύτερα και εκείνοι αλλά και ο ίδιος;
Αφού το διαβάσετε, μπορείτε να συζητήσετε με τα παιδιά αν τους έχει τύχει ποτέ να μην τους σεβαστεί κάποιος άλλος και για το πώς αισθάνθηκαν. Κουβεντιάστε για τη σημαντικότητα του να φερόμαστε στους άλλους όπως θα θέλαμε να μας φέρονται εμάς. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να μιλήσουν με τη σειρά και να ακούσουν ευγενικά τους άλλους.
ΟΙ ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ
Το βιβλίο αυτό εξηγεί τι είναι οι ανησυχίες και πώς αισθανόμαστε όταν ανησυχούμε.
Όλοι ανησυχούμε κάποιες φορές, και τα παιδιά δεν αποτελούν εξαίρεση. Στους μεγάλους, οι ανησυχίες των παιδιών μπορεί να φαίνονται μικρές και ασήμαντες, για τα παιδιά όμως είναι πραγματικές και πολύ σημαντικές. Αν το παιδί πιστεύει ότι οι φόβοι του θα οδηγήσουν σε κάτι κακό, μπορεί να βιώσει άγχος και ένταση. Βοηθώντας το παιδί να μάθει να αναγνωρίζει τις ανησυχίες και τους φόβους του, κάνετε το πρώτο βήμα για να μιλήσετε για τα συναισθήματά του. Αυτό θα το ανακουφίσει κάπως… Όταν βλέπετε ότι πιάνει άγχος το παιδί, συζητήστε μαζί του, χαμηλώστε στο ύψος του, κοιτάξτε το στα μάτια και ρωτήστε το ποια είναι η ανησυχία του. Σε καμία περίπτωση μη χρησιμοποιήσετε φράσεις όπως: “Σταμάτα να ανησυχείς”, “Δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείς”, “Μην είσαι τόσο αγχώδης”, “Κουράστηκα πια ν’ ακούω για τις ανησυχίες σου”, “Ηρέμησε”. Απεναντίας χρησιμοποιήστε ενθαρρυντικές φράσεις όπως: “Είμαι εδώ για να σε ακούσω”, “Οι ανησυχίες είναι απλώς σκέψεις και συναισθήματα. Θα το ξεπεράσουμε μαζί”, “Είσαι πιο δυνατός από τις ανησυχίες σου. Πόσο μεγάλη είναι αυτή η ανησυχία;”, “Είσαι ασφαλής. Έλα να μιλήσουμε”, “Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω;”, “Μίλησε στην ανησυχία σου. Τι θέλεις να της πεις;”, “Κι εγώ ανησυχώ κάποιες φορές. Είμαι εδώ για σένα”, “Έχεις την υποστήριξή μου”, “Έλα να το αντιμετωπίσουμε μαζί, σαν μια ομάδα αντι-ανησυχίας”, “Βήμα – βήμα, θα καταφέρουμε να ηρεμήσουμε”, “Αυτό το συναίσθημα δε θα κρατήσει για πάντα. Θα μείνω μαζί σου και θα το χειριστούμε”, “Έλα να περπατήσουμε. Η κίνηση βοηθάει να φύγουν οι ανησυχίες”, “Δεν είσαι μόνος σου“, “Πιστεύω ότι είσαι γενναίος. Αντιμετωπίζεις τις ανησυχίες σου”.
Το βιβλίο “Οι ανησυχίες δεν είναι για πάντα” εξηγεί τι είναι οι ανησυχίες και πώς αισθανόμαστε όταν ανησυχούμε. Καθησυχάζει τους μικρούς αναγνώστες, εξηγώντας ότι πολλά παιδιά –αλλά και μεγάλοι– αισθάνονται έτσι και δίνει ιδέες για να νιώσει καλύτερα ένα παιδί που δυσκολεύεται να μιλήσει σε κάποιον για ό,τι το απασχολεί, να κινηθεί, να κάνει κάτι με τα χέρια του, να πάρει βαθιές ανάσες, να χωθεί σε μια αγκαλιά, να κάνει ευχάριστες σκέψεις.
Με κείμενο απλό και σύντομο, διαβάζεται εύκολα και είναι κατανοητό από τα παιδιά, έχοντας ευχάριστη εικονογράφηση. Στο τέλος του βιβλίου οι ενήλικες θα βρουν πληροφορίες, συμβουλές, θέματα για συζήτηση και ιδέες για δραστηριότητες μαζί με το παιδί.
Τα επόμενα δύο βιβλία που πραγματεύονται την αξία της ευγένειας και της συγχώρεσης τα έχει γράψει η γνωστή αγαπημένη συγγραφέας Ιωάννα Μπαμπέτα η οποία έχει συγγράψει πολλά παιδικά βιβλία που έχουν αγαπήσει τα παιδιά μας.
Ένας ιππότης χρειάζεται σπαθί, ασπίδα και ένα κάστρο. Αυτό νόμιζε ο Αρθούρος. Πήγε στην παιδική χαρά, κι εκεί μπόρεσε να αποφύγει τους κροκόδειλους, πολέμησε τους εχθρούς και έσωσε την πριγκίπισσα πολεμώντας γενναία. Όμως στο τέλος κατάλαβε πως ιππότης γίνεσαι και με άλλους τρόπους. Πιο απλούς και πολύ… ευγενικούς.
“Τα ευχαριστώ ενός ιππότη“ είναι ένα παραμύθι για ένα τολμηρό αγόρι που με όπλο τη φαντασία και την καλοσύνη του, καταφέρνει να συμπαρασύρει τους φίλους του στο δικό του παιχνίδι. Ο μικρός Αρθούρος μάς μαθαίνει τον τρόπο που τα παιδιά επικοινωνούν, σχετίζονται και βοηθούν το ένα το άλλο.
Δίνει ένα μεγάλο παράδειγμα και σ’ εμάς τους μεγάλους για την ευγένεια και την αλληλοβοήθεια.
Aς διδάξουμε στα παιδιά μας από μικρή ηλικία την ευγένεια μέσα από το δικό μας παράδειγμα. Δεν μπορούμε να έχουμε την απαίτηση από αυτά να είναι ευγενικά, όταν ακούνε εμάς να βρίζουμε όταν οδηγούμε, να τσακωνόμαστε με τους φίλους ή τους συναδέλφους μας, να μιλάμε άσχημα στη μητέρα μας ή στον/στη σύντροφό μας, να διαπληκτιζόμαστε και να απευθυνόμαστε με απρεπείς χαρακτηρισμούς σε κάποιον στο τηλέφωνο. Μην κατηγορήσετε ποτέ τα παιδιά σας ότι είναι αγενή, αν δεν εξετάσετε πρώτα τη δική σας συμπεριφορά!
Το βιβλίο “ΤΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΕΝΟΣ ΙΠΠΟΤΗ” είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για γονείς αλλά και για εκπαιδευτικούς για να μάθετε στα παιδιά σας, με ευχάριστο τρόπο, πώς θα επικοινωνούν με ευγένεια, κατανόηση, ειλικρίνεια και πώς θα βοηθούν το ένα το άλλο, χωρίς έχθρες και αντιπαλότητες. Περιλαμβάνει οδηγό με πληροφορίες, συμβουλές και πρακτικά παραδείγματα που μπορείτε να εφαρμόσετε με τα παιδιά σας.
Μία μάγισσα χρειάζεται ραβδί, καπέλο και μια μπέρτα. Αυτό νόμιζε η Ερμιόνη. Εκείνο το πρωί στο σπίτι, προσπάθησε να μοιάσει με μάγισσα. Έψαξε παντού και κατάφερε να φτιάξει ένα καπέλο, μια μπέρτα και ένα ραβδί. Όμως στο τέλος κατάλαβε πως μάγισσα γίνεσαι και με άλλους τρόπους. Πιο απλούς και πολύ… ευγενικούς.
Με αφορμή το παραμύθι “Οι συγγνώμες μιας μάγισσας”, ας ξεκινήσουμε ένα εσωτερικό ταξίδι στη χώρα της συγγνώμης. Αν εμείς οι ενήλικες κατανοήσουμε βαθύτερα την ουσιαστική έννοια και τη σημασία της συγχώρεσης, μπορούμε να βοηθήσουμε και τα παιδιά μας να μάθουν να συγχωρούν, όχι μόνο τους άλλους, αλλά τις δικές τους δύσκολες επιλογές.
Γιατί όμως είναι σημαντικό να μάθουμε στα παιδιά μας να λένε συγγνώμη όταν κάνουν κάποιο λάθος και να μάθουν ουσιαστικά και αληθινά να συγχωρούν τους συνανθρώπους τους αν εκείνοι υποπέσουν σε λάθη;
Όταν τα παιδιά μαθαίνουν να συγχωρούν, έχουν μια πιο αισιόδοξη αντιμετώπιση της ζωής. Όταν συγχωρούν τους άλλους, κατανούν βαθύτερα τον τρόπο που σχετίζονται οι άνθρωποι. Μαθαίνουν να κάνουν επιλογές φίλων που τους ταιριάζουν καλύτερα και ξέρουν ότι ακόμα και όταν οι δικοί τους άνθρωποι παραφέρονται, τα αγαπούν. Δεν παίρνουν τα πράγματα προσωπικά ώστε να αισθάνονται ότι κάτι δεν πάει καλά με τον εαυτό τους. Είναι παιδιά που οι στεναχώριες τους φεύγουν ευκολότερα, αφού γνωρίζουν ότι τα δύσκολα ξεπερνιούνται. Όταν συγχωρούν τον εαυτό τους, μαθαίνουν να τον αγαπούν όπως είναι, με τις ικανότητες και τις δυσκολίες του. Δεν έχουν δυσανάλογες προσδοκίες από τον εαυτό τους και δεν απογοητεύονται πολύ όταν έχουν μια αποτυχία. Μαθαίνουν από τις επιλογές που έκαναν και χρησιμοποιούν τη γνώση αυτή στο επόμενο βήμα.
Αυτά τα ιδιαίτερα χρήσιμα βιβλία συμπεριφοράς μπορείτε να τα αναζητήσετε σ’ όλα τα βιβλιοπωλεία και στο www.metaixmio.gr. Όσοι κατοικείτε στην Αθήνα μπορείτε να πάτε μια βόλτα με τα παιδιά σας στον όμορφο Πολυχώρο του Μεταίχμιου στην Ιπποκράτους, να χαζέψετε μαζί τους τούς τίτλους βιβλίων που σας ενδιαφέρουν, να τους καλλιεργήσετε τη φιλαγνωσία, να έρθετε σε επαφή με τα βιβλία και να διαλέξουν μόνα τους αυτά που τους αρέσουν. Είναι μια φανταστική ιδέα για να περάσετε δημιουργικό χρόνο με τα παιδιά σας και να έρθετε πιο κοντά.
της Έφης Αργυροπούλου
Δημοσιογράφος, αρθρογράφος, συγγραφέας και blogger του Working Moms.
