Εμείς οι γονείς συζητάμε αρκετά συχνά για το πόσο γρήγορα περνάει ο καιρός, πόσο σύντομα τελείωσε η σχολική χρονιά, ότι δεν έχουμε καταλάβει πότε τα μωράκια που είχαμε στην αγκαλιά μας, έχουν γίνει ολόκληρα παιδιά… Τα λέμε όλα αυτά με ανάμεικτα συναισθήματα. Συναισθήματα χαράς και ικανοποίησης, γιατί βλέπουμε τα παιδιά μας να μεγαλώνουν και να κατακτούν συνεχώς πράγματα, έχοντας όμως παράλληλα την αίσθηση του ανεκπλήρωτου, γιατί όλα αυτά που έγιναν σε αυτό το διάστημα, εμείς δεν τα ζήσαμε στο ολόκληρο τους, λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων, περιορισμένου χρόνου και κούρασης και ίσως βαθιά μέσα μας, έχοντας επιπλέον και το συναίσθημα του φόβου, καθώς ξέρουμε ότι για όλες τις επόμενες χρονιές, πολλά από αυτά που θα συμβούν, θα περάσουν από μπροστά μας βιαστικά και σε κάποιες περιπτώσεις, μηχανικά.
Ένα πράγμα που δεν παρατηρούμε καθώς περνάει ο καιρός, μάλλον το παρατηρούμε κυρίως φυσιογνωμικά και όχι ουσιαστικά, είναι ότι τα παιδιά μεγαλώνουν. Όχι μόνο ηλικιακά, αλλά και ως άνθρωποι, προχωρούν, εξελίσσονται και πρέπει σταδιακά και προσεκτικά, να αυτονομηθούν. Αυτό το ξέρουμε όλοι. Πόσοι όμως από εμάς, πραγματικά το έχουμε συνειδητοποιήσει; Πόσοι από εμάς αφήνουμε στα παιδιά μας το χώρο που χρειάζονται, ώστε να κάνουν τις επιλογές τους, να αποζημιωθούν από αυτές ή να μάθουν από τα λάθη τους, να λειτουργούν αυτόνομα στους χώρους που κινούνται, να συνειδητοποιήσουν και τα ίδια ότι δεν υπάρχουν για να είναι τα παιδιά μας και αυτό που εμείς προσδοκούμε, αλλά υπάρχουν για να είναι εκείνα, με τη δική τους προσωπικότητα και τη δική τους πορεία;
Φυσικά ο ρόλος του γονέα είναι αδιαμφισβήτητος και καθοριστικός στη διαμόρφωση του χαρακτήρα των παιδιών, αλλά θα πρέπει πρώτοι εμείς να είμαστε έτοιμοι να κόψουμε τον ομφάλιο λώρο. Δε μπορούμε να εντυπωσιαζόμαστε με το πόσο έχουν μεγαλώσει τα παιδιά μας, αλλά ταυτόχρονα να μην τους αφήνουμε καμία ελευθερία. Δε μπορούμε να τονίζουμε στα παιδιά μας ότι τώρα πια έχουν μεγαλώσει και δεν είναι πια μωρά, όταν εμείς οι ίδιοι τα αντιμετωπίζουμε και τα αποκαλούμε έτσι. Αν θέλουμε να δούμε μια πραγματική αλλαγή πάνω στα παιδιά μας, θα πρέπει αρχικά να αποφασίσουμε να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι.
Εμείς οι γονείς έχουμε την ανάγκη να τα προλαβαίνουμε όλα. Τη ζημιά, το λάθος, ακόμα και την ίδια την προσπάθεια. Όχι από κακό φυσικά, αλλά από αγάπη, αλλά πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το παιδί πρέπει να τσαλακωθεί, να λερωθεί, πρέπει να γνωρίσει όλα τα συναισθήματα μέσα από την πραγματική τους μορφή και διάσταση, όχι μέσα από τις δικές μας περιγραφές. Όταν τα παιδιά είναι πλήρως προστατευμένα από οτιδήποτε μπορεί να ταράξει την ηρεμία τους, όταν λειτουργούμε συνεχώς ως αντιπρόσωποι και διασώστες τους, όταν για λόγους τάξης και συντομίας δεν τα αφήνουμε να λειτουργήσουν ως μονάδες μέσα στο σπίτι, τότε τα παιδιά συνηθίζουν σε αυτό, επαναπαύονται και το υιοθετούν ως στάση ζωής και τη στιγμή που εμείς αποφασίσουμε ότι «δεν είναι πια μικρά παιδιά», τότε πολύ απλά αυτό δε μπορούν να το διαχειριστούν. Και έτσι έρχονται οι συγκρούσεις, τα πισωγυρίσματα και οι απογοητεύσεις εκατέρωθεν.
«Μα όλα εγώ θα τα κάνω τώρα που μεγάλωσα;» ρώτησε το παιδί όταν του ανακοινώθηκε ότι πλέον έχει μεγαλώσει και θα αλλάξουν κάποια πράγματα. Μα πότε πρόλαβε να μεγαλώσει τόσο πολύ; Μόλις μέχρι εχθές ήταν το παιδάκι όλων, το προστατευμένο αυτό παιδάκι που δεν το κουράζανε, δεν είχε καμία ευθύνη, καμία αρμοδιότητα και όλα γύρω του λειτουργούσαν τέλεια. Τώρα ξαφνικά, έπρεπε να αναλάβει έναν διαφορετικό ρόλο, τον οποίο δε γνώριζε ότι όφειλε να έχει. Μεγάλωσε. Κι όμως νιώθει ακόμα παιδάκι. Ακόμα έχει τις ίδιες ανάγκες, τους ίδιους φόβους και τις ίδιες αντοχές. Πώς και γιατί λοιπόν πρέπει ξαφνικά να αναλάβει περισσότερες ευθύνες;
Αυτό είναι κάτι που θέλει χρόνο και μεθοδική προσπάθεια, δε μπορεί να γίνει από τη μια στιγμή στην άλλη. Είναι πολύ σημαντικό από πολύ νωρίς να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να παίρνουν πρωτοβουλίες, να αναλαμβάνουν κάποιες ευθύνες, ώστε να συμβαδίζουν με την ηλικία τους και σταδιακά να αυτονομούνται. Οι απότομες αλλαγές αναστατώνουν τα παιδιά, καθώς κλονίζεται η ασφάλεια και η ισορροπία τους και η αναστάτωση αυτή μεταφέρεται και σε εμάς τους γονείς, που συνήθως εκνευριζόμαστε με την καθυστέρηση ή ακόμα και την άρνηση των παιδιών να προσαρμοστούν αμέσως στο νέο τους ρόλο. Είμαστε ανυπόμονοι να γίνουν όλα με τους δικούς μας ρυθμούς, ξεχνώντας ότι μέχρι τώρα, εμείς οι ίδιοι, συνειδητά ή ασυνείδητα κρατούσαμε τα παιδιά μακριά από όλα αυτά.
Ας αποφασίσουμε να στρώνουμε το έδαφος σιγά σιγά, οδηγώντας τα παιδιά στην αυτονομία και την ωριμότητα σταδιακά και με ρυθμούς, τους οποίους μπορούν να διαχειριστούν και να αποδεχτούν. Οι βεβιασμένες αποφάσεις και ανακοινώσεις δε μπορούν να οδηγήσουν σε συνειδητή βελτίωση των πραγμάτων. Το θέμα δεν είναι τα παιδιά να κάνουν κάτι επειδή τους το λέμε εμείς. Το θέμα είναι τα παιδιά να κάνουν τα πάντα επειδή αρχικά μπορούν και επειδή τους έχουμε δώσει να καταλάβουν το πραγματικό νόημά των κατευθύνσεών μας. Τα παιδιά, όπως και εμείς, δεν έχουν διακόπτες. Και δε λειτουργούν με τηλεκοντρόλ. Λειτουργούν μόνο με αγάπη και αλήθεια. Με τίποτα άλλο.
Διαβάστε και μερικά ακόμα εξαιρετικά άρθρα της Πόπης Λιακουνάκου:
«Μαμά πέρασα το χειρότερο σαββατοκύριακο!!!»
Mαμά τι έχεις; Τίποτα μωρό μου
