Κάποιοι απολαμβάνουν το κουλούρι ή το μπισκότο τους χωρίς κανένα πρόβλημα ενώ για κάποιους άλλους αρκεί μια μπουκιά για να προκαλέσει κόπωση, φούσκωμα ή και κράμπες. Τι γίνεται λοιπόν, σε αυτήν την περίπτωση; Θα πρέπει να βγάλουμε από το διαιτολόγιό μας τροφές που την περιέχουν; Θα πρέπει να στερηθούμε αγαπημένες γεύσεις; Ευτυχώς, δε χρειάζεται να τις αποχωριστούμε, αρκεί προσέξουμε πώς θα μεταχειριστούμε τη γλουτένη.
Όταν λέμε «γλουτένη» αναφερόμαστε στις πρωτεΐνες που υπάρχουν στους σπόρους των δημητριακών, όπως το σιτάρι, η βρόμη και το κριθάρι. Η γλουτένη είναι ένα μίγμα εκατοντάδων διακριτών πρωτεϊνών, τα οποία ανήκουν στην ίδια οικογένεια. Ουσιαστικά αποτελείται από δύο διαφορετικής τάξης πρωτεΐνες:
Τη γλοιαδίνη, που προσδίδει στο ψωμί την ιδιότητα να φουσκώνει κατά το ψήσιμο.
Τη γλουτενίνη, που είναι υπεύθυνη για την ελαστικότητα της ζύμης.
Δεν περιέχουν όλοι οι σπόροι των δημητριακών γλουτένη. Τέτοιοι είναι τα: κεχρί, φαγόπυρο, κινόα, σόργο, καστανό και άγριο ρύζι, αμάραντος και το καλαμπόκι (πολέντα). Το πίτουρο βρόμης είναι επίσης ελεύθερο γλουτένης, αλλά μπορεί να «επιμολυνθεί» κατά την επεξεργασία του.
Υπάρχουν ορισμένα άτομα τα οποία πάσχουν από μια χρόνια πάθηση του λεπτού εντέρου, συχνά κληρονομούμενη, την κοιλιοκάκη, μια αυτοάνοση ασθένεια που προκαλείται από δυσανεξία στη γλουτένη και επηρεάζει περίπου το 1% του πληθυσμού. Η έκθεση σε αυτήν μπορεί να προκαλέσει ανοσολογική αντίδραση στο λεπτό έντερο και να πυροδοτήσει μια χρόνια φλεγμονώδη αντίδραση που επιτίθεται στον εντερικό βλεννογόνο.
Ορισμένα άτομα ωστόσο, με κοιλιοκάκη δεν αντιμετωπίζουν πεπτικά συμπτώματα ενώ μπορεί και να μην έχουν και καθόλου. Μάλιστα, σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Gastroenterology επισημαίνεται ότι το 80% των ατόμων δεν γνώριζαν ότι είχαν κοιλιοκάκη. Από την άλλη, η ευαισθησία στη γλουτένη/ σιτάρι σχετίζεται με την υπερευαισθησία στη γλουτένη χωρίς την διάγνωση για κοιλιοκάκη. Σε αυτήν την περίπτωση, μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα παρόμοια, αλλά χωρίς τη συμμετοχή του ανοσοποιητικού συστήματος και την καταστροφή των εντερικών λαχνών. Η επιστημονική κοινότητα δεν γνωρίζει επί του παρόντος πόσα άτομα έχουν ευαισθησία στην γλουτένη, εκτιμούν όμως ότι μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 0,5 έως και 13%.
Πεπτικά συμπτώματα, όπως το φούσκωμα, οι κράμπες, τα αέρια, η διάρροια και η δυσκοιλιότητα μπορεί να προκληθούν και από το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, με μελέτες να επισημαίνουν ότι τα άτομα που πάσχουν μπορούν να επωφεληθούν από μια δίαιτα ελεύθερη από γλουτένη. Για περίπου 0,2-1% του πληθυσμού, η αλλεργία στο σιτάρι μπορεί να προκαλεί πεπτικά ζητήματα μετά την κατανάλωση τροφών με γλουτένη.
Παρ’ όλο που η κοιλιοκάκη είναι μια χρόνια πάθηση, ιδιαίτερα σημαντικό και ελπιδοφόρο είναι το γεγονός ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, χωρίς φάρμακα. Η δίαιτα με τροφές χωρίς γλουτένη είναι αρκετή για να την αντιμετωπίσουμε, περιορίζοντας τα συμπτώματα. Ακολουθώντας μια διατροφή χωρίς γλουτένη, ο εντερικός βλεννογόνος μπορεί να αναγεννηθεί, οι τιμές του αίματος ομαλοποιούνται, τα συμπτώματα υποχωρούν και η ποιότητα ζωής βελτιώνεται. Σε ό,τι αφορά και όσους έχουν ευαισθησία στη γλουτένη / σιτάρι, μια δίαιτα χωρίς γλουτένη βοηθά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων ή ακόμα και σε μια ζωή χωρίς συμπτώματα.
Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι οι τροφές χωρίς γλουτένη μας δίνουν την δυνατότητα να προσαρμόσουμε την διατροφή μας χωρίς να στερηθούμε τα αγαπημένα μας τρόφιμα.
Υπάρχουν αρκετά σιτηρά που δεν περιλαμβάνουν γλουτένη και μπορείτε εύκολα να εντάξετε στην καθημερινή σας διατροφή. Όπως ρύζι, κινόα, λιναρόσπορος, κεχρί ,τα πιόκα. Υπάρχουν πολλά τρόφιμα χωρίς γλουτένη, που μπορούμε να βρούμε εύκολα, όπως, κρέας, ψάρια και θαλασσινά, αρτοσκευάσματα, όπως φρυγανιές, ψωμί, αραβική πίτα, ζυμαρικά, αλμυρά σνακ όπως κράκερ, πατατάκια, πρέτσελ, δημητριακά, όπως μούσλι ή νιφάδες, γαλακτοκομικά προϊόντα, φρούτα και λαχανικά, ξηροί καρποί.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ & ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ, BSC
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΑΝΩ ΛΙΟΣΙΩΝ
ΔΕΔΕ. Χ. ΕΥΘΥΜΙΑ
Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2102474743
e-mail: efidede@gmail.com
Διεύθυνση: Αχαρνών & Γρ. Λαμπράκη – Άνω Λιόσια, Αθήνα – ΤΚ 13341
