Ο Αλέξανδρος Παπανδρέου είναι Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Η/Υ και ιδρυτής του μη κερδοσκοπικού οργανισμού «Χαρισμάθεια» που μεριμνά για την ανάπτυξη των χαρισματικών παιδιών και την διάδοση της δημιουργικότητας στην εκπαίδευση. Έχει στήσει τα πρώτα προγράμματα στην Ελλάδα τα οποία απευθύνονται σε χαρισματικά παιδιά και τα διαχειρίζεται από το 2012. Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του, κάνει μαθήματα, δίνει διαλέξεις, κάνει επιμορφώσεις, συμβουλευτική γονέων αλλά και mentoring σε νέους και παιδιά. Είναι ιδρυτής της εταιρείας Learning Out of the Box, η οποία παρέχει καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά μέσω διαδικτύου, μιλάει 4 ξένες γλώσσες και παίζει πληθώρα μουσικών οργάνων. Στα ενδιαφέροντα του είναι οι αλγόριθμοι, η φιλοσοφία, η φυσική, τα ταξίδια, η συγγραφή βιβλίων και η σκηνοθεσία!
Είχαμε τη χαρά να μας παραχωρήσει μια αποκλειστική συνέντευξη και να συζητήσουμε για την εκπαίδευση του σήμερα, του αύριο και πώς την οραματίζεται ο ίδιος και η «Χαρισμάθεια».
Tι διαφορετικό προσφέρει η Χαρισμάθεια σε σχέση με την τυπική εκπαίδευση;
Οραματιζόμαστε μία εκπαίδευση που απευθύνεται σε κάθε παιδί ξεχωριστά και καλλιεργεί τις δεξιότητές του, όπως τη δημιουργικότητα και την κριτική του σκέψη, ώστε να φτάσει στο απόγειο των δυνατοτήτων του. Μία εκπαίδευση που να χωράμε όλοι. Ένα σχολείο με προσωπικότητα. Βάλαμε στόχο να κάνουμε το σχολείο όπως θα έπρεπε να είναι: Ένας χώρος όπου κάθε παιδί θα βρίσκει χώρο έκφρασης, θα αναπτύσσει τις δεξιότητές του, θα παίρνει γνώσεις, αλλά θα καλύπτει και τις συναισθηματικές του ανάγκες. Μία εκπαίδευση που θα τοποθετεί το σχολείο μέσα στην κοινωνία και την κοινωνία μέσα στο σχολείο. Μία εκπαίδευση που θα είναι χτισμένη με χιούμορ, φαντασία και θα χαρίζει εμπειρίες.
Ένα όμορφο ταξίδι, με προκλήσεις, με δυσκολίες, με εκπλήξεις, που πάντα θα αφήνει στο τέλος την αίσθηση της ικανοποίησης και της πληρότητας στους ταξιδιώτες του, μαζί με έναν θησαυρό από σκέψεις, στιγμές, εικόνες, αρώματα και γεύσεις.
Προτείνουμε μια εκπαίδευση που απευθύνεται σε κάθε παιδί ξεχωριστά, ώστε να φτάσει στο απόγειο των δυνατοτήτων του. Μία εκπαίδευση που να χωράμε όλοι. Το σχολείο θα πρέπει να είναι ένας χώρος όπου κάθε παιδί θα βρίσκει χώρο έκφρασης, θα αναπτύσσει τις δεξιότητές του, θα παίρνει γνώσεις, αλλά θα καλύπτει και τις συναισθηματικές του ανάγκες.
Τα παιδιά πρέπει να εξερευνούν, είτε βρίσκονται στο φυσικό τους περιβάλλον, ενεργοποιώντας τις αισθήσεις τους, είτε είναι σε ένα ψηφιακό, ανακαλύπτοντας και χτίζοντας δικούς τους κόσμους. Είναι σημαντικό, τα παιδιά να καταλαβαίνουν την πρακτική σημασία των όσων διδάσκονται και να πηγαίνουν πέρα από την πληροφορία δουλεύοντας επάνω σε ιδέες και εννοείς. Έτσι, θα αναπτύξουν ερευνητικές δεξιότητες και φαντασία, για να φτάσουν να προτείνουν κάτι πρωτότυπο. Η διαδικασία της μάθησης πρέπει να ξεφύγει από τα βιβλία και σε αυτή να εμπλακούν τόσο οι γονείς, οι συγγενείς, οι φίλοι και η γειτονιά, το παιδί νιώθει ότι στηρίζεται ψυχολογικά και να αντιλαμβάνεται ότι η μάθηση, ακόμα και όταν είναι δύσκολη, δεν είναι απαραίτητα δυσάρεστη. Η διαβάθμιση δυσκολίας βοηθάει τα παιδιά να αναπτύξουν επιμονή και υπομονή.
Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά δίνουν αξία στην προσπάθεια και ξεπερνάνε τον φόβο της αποτυχίας.
Για να μπορέσουμε να υποστηρίξουμε έμπρακτα τα παιδιά μέσα στις τάξεις του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, χρειάζεται να χαρτογραφήσουμε τις ανάγκες κάθε μαθητή, όχι μόνο γνωστικά, αλλά σε επίπεδο δεξιοτήτων και συναισθηματικής ισορροπίας. Θα πρέπει μέσα στην ίδια τάξη, με το ίδιο μάθημα, ο κάθε μαθητής να δουλεύει επάνω στους δικούς του προσωπικούς στόχους, να καλύπτει τις αδυναμίες του, αλλά να ενδυναμώνει και τις κλίσεις του, ώστε να γίνει το καλύτερο που μπορεί να είναι. Η αξιολόγηση των μαθητών γίνεται περιγραφικά, με βάση τις προσαρμοσμένες απαιτήσεις που έχουμε για τον καθένα και όχι ποσοτικά. Αυτό απαιτεί την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών επάνω σε τεχνικές διδασκαλίας, όπως χρειάζεται και αναπτύξουμε κατάλληλων εργαλείων, με πρωτότυπο εκπαιδευτικό υλικό, που θα τους υποστηρίξει. Έτσι, θα απευθυνθούν σε κάθε παιδί ξεχωριστά και θα σχεδιάσουν ένα ξεχωριστό μονοπάτι μάθησης για κάθε μαθητή.
Έτσι μπορούμε να κάνουμε την εκπαίδευση να αποκτήσει νόημα!
Αυτό που προτείνουμε είναι αυτό που χρειάζεται σήμερα… Δυστυχώς δεν έχει καμία σχέση με την τυπική εκπαίδευση.
Τα χαρισματικά παιδιά θεωρείται ότι δε μπορούν να ξεδιπλώσουν τις ικανότητές τους στα Ελληνικά σχολεία;
Είναι ελάχιστα τα παιδιά που μπορούν πλέον να ξεδιπλώσουν τις ικανότητές τους στα ελληνικά σχολεία. Το δυναμικό των παιδιών μένει εγκλωβισμένο γιατί πολύ απλά τους προετοιμάζουμε για κάτι που δε θα τους χρειαστεί πουθενά. Το 85% των επαγγελμάτων που θα υπάρχουν σε 15 χρόνια, δεν υπάρχουν σήμερα! Κι όμως επιμένουμε στο να εκπαιδεύουμε τα παιδιά να αποστηθίζουν πράγματα που δεν θα ισχύουν όταν θα τα χρειαστούν. Κάποια από αυτά δεν ισχύουν ούτε σήμερα που τους τα διδάσκουμε!
Στην εποχή μας, δεν υπάρχει η ανάγκη για να απομνημονεύουμε πληροφορία. Υπάρχει άπειρη πληροφορία και το πρόβλημα μας είναι ότι δεν ξέρουμε να κρίνουμε και να ξεχωρίζουμε τη χρήσιμη από την άχρηστη. Επίσης, ακόμα και να την κατακτήσουμε, δεν ξέρουμε τι να κάνουμε με την πληροφορία που έχουμε. Αυτό που χρειάζεται ένα παιδί σήμερα είναι να αναπτύξει δημιουργικότητα, κριτική ικανότητα, ομαδικότητα, επιμονή και προσαρμοστικότητα. Χρειάζεται να χτίσει ηγετικά και επικοινωνιακά χαρακτηριστικά, όπως να αποκτήσει και τεχνολογικό γραμματισμό. Αυτές είναι οι σημερινές απαιτήσεις και δεν αφορούν μόνο τα Χαρισματικά παιδιά. Απλώς τα Χαρισματικά παιδιά δεν μπορούν χωρίς αυτά τα χαρακτηριστικά. Νιώθουν ότι πνίγονται.
Τι σας ώθησε να ιδρύσετε τη Χαρισμάθεια;
Πέρασα από το σχολείο… κάτι που μου έδωσε μία αρκετά καλή και μακροχρόνια εντύπωση για τον τρόπο που λειτουργεί και για τα προβλήματά του. Μετά έγινα μηχανικός και έτσι στα μάτια μου ήταν σχεδόν προφανής ο τρόπος που ένα σύστημα (όπως αυτό της τάξης και της εκπαίδευσης) μπορεί να λειτουργεί σωστά. Η δουλειά του μηχανικού είναι να κάνει παρεμβάσεις για να διορθώσει τον τρόπο που λειτουργούν τα συστήματα. Αρκεί να καταλάβει τα μέρη του συστήματος και τις σχέσεις μεταξύ τους. Τώρα με ρωτήσετε εύλογα: «γιατί κάποιος άλλος μηχανικός δεν έκανε το ίδιο;» Φαντάζομαι γιατί οι περισσότεροι περιμέναμε να τελειώσει το σχολείο για να γλιτώσουμε από αυτό και να το ξεχάσουμε. Εγώ, από την άλλη, δεν το ξέχασα, οπότε είπα να κάνω κάτι για αυτό.
Το πρόβλημα της εκπαίδευσης έχει μία ιδιομορφία: αφορά πρωτογενώς τα παιδιά. Αυτό εμπεριέχει μία δομική δυσκολία. Αυτοί που έχουν πρόβλημα με την εκπαίδευση του σήμερα, δεν μπορούν να κάνουν κάτι για αυτό. Είναι μικροί ακόμα. Έτσι, εάν μεγαλώνοντας, όταν πια δε θα τους αφορά το πρόβλημα αυτό, αποφασίσουν να το ξεχάσουν και να ασχοληθούν με τα επίκαιρα προβλήματά τους, κανείς δε θα βρεθεί να το λύσει. Εγώ, ας πούμε, ότι αποφάσισα να προσπαθήσω να κάνω κάτι για αυτό. Δημιούργησα για τον εαυτό μου μία ιδιότυπη ιδιότητα: του μηχανικού εκπαίδευσης.
Πιστεύετε ότι θα αλλάξει ποτέ το εκπαιδευτικό σύστημα; Πόσα χρόνια πίσω είμαστε σε σχέση με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.
Ναι φυσικά και θα αλλάξει. Αργά ή γρήγορα θα αλλάξει, γιατί είναι πια αναγκαιότητα. Δεν έχει να κάνει με βούληση ή πολιτικές. Έχει να κάνει με το γεγονός ότι πια δεν θα μπορούμε να βρούμε αξιόπιστο ανθρώπινο δυναμικό εντός της χώρας μας. Δεν έχει να κάνει με τα χρόνια μετάβασης που χρειάστηκαν άλλες χώρες για να αλλάξουν. Δεν είναι το ίδιο να οδηγείς και να αλλάζεις και να σε τραβάνε να αλλάξεις, για να μη μείνεις τελευταίος. Δείτε και τα αποτελέσματα της PISA, είναι αρκετά χαρακτηριστικά για την κατάσταση στην Ελλάδα.
Ποιοι είναι οι στόχοι και τα σχέδια σας για το μέλλον; Πώς ονειρεύεστε το εκπαιδευτικό σύστημα σε λίγα χρόνια;
Θα υπάρχει ένα σχολείο που έχει νόημα. Και στον βαθμό που περνάει από το χέρι μας θα συμβάλουμε σε αυτό. Δε μας ενδιαφέρει να κάνουμε το σχολείο πιο εύκολο. Μας ενδιαφέρει να κάνουμε τα παιδιά να θέλουν να το παρακολουθήσουν και να κερδίζουν από αυτό. Κάνουμε έναν πανελλήνιο μαθητικό διαγωνισμό, εδώ και τρία χρόνια, το Out of the Box Challenge. Βάζουμε δύσκολα θέματα που απαιτούν κρίση και φαντασία. Δε χρειάζονται καμία πρότερη γνώση και έχουν χιούμορ. Μαζεύουμε εντυπώσεις και σχόλια από όλη την Ελλάδα και τολμώ να πω ότι είναι φανταστικό να ξέρεις πόσο μπορείς να αλλάξεις τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τα παιδιά την γνώση και την εκπαίδευση. Εκδίδουμε κάθε χρόνο τα θέματα του διαγωνισμού και τα παίρνουν σαν εκπαιδευτικό υλικό περισσότεροι από 600 δάσκαλοι σε όλη την Ελλάδα. Ο στόχος μας είναι να αλλάξουμε τον τρόπο που γίνεται το μάθημα στην τυπική εκπαίδευση, στην καθημερινότητα των μαθητών, μέσα στις τάξεις με μαθητές πολλαπλών ταχυτήτων, όπως αυτές που έχουμε σήμερα. Έχουμε βάλει μπρος… και έχουμε πάει πιο μακριά από αυτό που φαντάζεστε και τα αποτελέσματα που βλέπουμε μας λένε ότι αυτός είναι ο σωστός δρόμος. Ίσως μία νέα εκπαιδευτική πραγματικότητα να είναι πιο κοντά από εκεί που περιμένουμε.
Η συνέντευξη παραχωρήθηκε στην Έφη Αργυροπούλου
Δημοσιογράφος, αρθρογράφος, συγγραφέας και blogger του Working Moms.
