Ένας από τους λόγους που θα θυμόμαστε τον 20 αιώνα, όσο αφορά τις ψυχικές διαταραχές, είναι ότι κατά την διάρκειά του, η κατάθλιψη σταμάτησε να χαρακτηρίζεται ως μια αδυναμία του χαρακτήρα και καθιερώθηκε ως μία ακόμα ασθένεια, η οποία είναι πολυπαραγοντική και σχετίζεται τόσο με ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες όσο και με αλλαγές στην δραστηριότητα του εγκεφάλου και άρχισε να αντιμετωπίζετε ως τέτοια.
Η διαπίστωση ότι η κατάθλιψη είναι στην πραγματικότητα μια ασθένεια όπως είναι τα καρδιακά νοσήματα ή ο διαβήτης, και ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί και να θεραπευτεί με τον συνδυασμό κατάλληλων αντικαταθλιπτικών φαρμάκων και ψυχολογικής θεραπείας, θα περίμενε κανείς ότι θα άνοιγε το δρόμο σ’ αυτούς που υποφέρουν από το ψυχικό αυτό νόσημα να κάνουν πιο εύκολα το βήμα να ζητήσουν βοήθεια από ειδικό, με αποτέλεσμα τα ποσοστά να μειωθούν.
Αντ’ αυτού όμως, η κατάθλιψη έχει εξελιχθεί σε μάστιγα και τα στατιστικά στοιχεία που ανακοίνωσε πρόσφατα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, είναι συγκλονιστικά. Συγκεκριμένα, 120 εκατομμύρια άνθρωποι, κινδυνεύουν να χάσουν την ζωή τους από κατάθλιψη καθώς η μη έγκαιρη διάγνωση μπορεί να οδηγήσει στην αυτοκτονία και μέχρι το 2012 η ψυχική αυτή διαταραχή μαζί με τα καρδιακά νοσήματα θα αποτελεί την δεύτερη αιτία θανάτου παγκοσμίως.
Η έλλειψη ενημέρωσης και ο φόβος του κοινωνικού στίγματος, φαίνεται να αποτελούν ένα σημαντικό εμπόδιο στην έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του ψυχικού αυτού νοσήματος, καθώς μόνο το 25% των ασθενών θα ζητήσει την βοήθεια του ειδικού.
Η κατάθλιψη όμως δεν αποτελεί αποκλειστικό «προνόμιο» των ενήλικων, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι χτυπάει την πόρτα και σε έφηβους και παιδιά. Παρόλο που η παιδική και εφηβική κατάθλιψη άργησαν να αναγνωριστούν, και αναφερόταν ως σπάνιες περιπτώσεις, οι αριθμοί σήμερα δεν μας αφήνουν κανένα περιθώριο αμφιβολίας.
Όπως είναι δυνατόν για ένα ενήλικα να υποφέρει από κατάθλιψη, έτσι είναι δυνατόν και για ένα παιδί και για έναν έφηβο. Έρευνες δείχνουν οτι 1 στα 33 παιδιά και ένας στους 8 εφήβους έχουν κατάθλιψη, ενώ μόνο το 1/3 των παιδιών με ψυχολογικά προβλήματα θα ζητήσουν βοήθεια από κάποιον ειδικό. Ακόμα πιο συγκλονιστικό είναι ότι σύμφωνα με έρευνες, η αυτοκτονία είναι η τρίτη βασική αιτία θανάτου στις ηλικίες 15-24 χρονών, και η έκτη πιο βασική αιτία θανάτου στις ηλικίες από 5-15 χρονών.
Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι τα τελευταία δέκα χρόνια, το ποσοστό αύξησης αυτοκτονιών κατά την διάρκεια της εφηβείας έχει σκαρφαλώσει στο 200%.
Παρ’ όλο που η συμπτωματολογία της κατάθλιψης στην εφηβική ηλικία, έχει πολλές ομοιότητες με την κατάθλιψη των παιδιών και των ενηλίκων έχει και κάποιες βασικές διαφορές. Καταρχήν, ένας έφηβος ο οποίος υποφέρει από κατάθλιψη είναι δυνατόν να παρουσιάσει ευερεθιστότητα αντί του καταθλιπτικού συναισθήματος.
Ακόμα μπορεί να παρουσιάσει ξαφνικά και απότομα κακή απόδοση στο σχολείο, διαταραχές στην πρόσληψη τροφής και στον ύπνο, απομάκρυνση από τους φίλους του και δραστηριότητες που παλιότερα του έδιναν χαρά, χαμηλή αυτοπεποίθηση, υπερβολικό θυμό, αλλά και έντονες σκέψεις αλλά και πράξεις που έχουν να κάνουν με την αυτοκτονία.
Όσο αφορά στην παιδική κατάθλιψη, ένα παιδί δεν θα εκφράσει λεκτικά την κατάθλιψή του, δεν θα έρθει δηλαδή από μόνο του να πει ότι έχει κατάθλιψη. Υπάρχουν όμως σημάδια που είναι δυνατόν να βοηθήσουν, τους γονείς και το περιβάλλον του παιδιού να αναγνωρίσουν πότε ένα παιδάκι υποφέρει από κατάθλιψη. Ένα παιδί θα εκφράσει την κατάθλιψή του όταν παραπονεθεί για σωματικά ενοχλήματα όπως είναι ο πονοκέφαλος και οι κοιλιακοί πόνοι, και ακόμα και όταν γίνουν οργανικές εξετάσεις και διαπιστωθεί ότι το παιδί δεν έχει τίποτα το παιδί θα εξακολουθεί να γκρινιάζει για τα ίδια συμπτώματα.
Κάποιες φορές η επιθετικότητα μπορεί να αποτελέσει ακόμα ένα σύμπτωμα της παιδικής κατάθλιψης, όμως είναι πιο σύνηθες ένα καταθλιπτικό παιδί να είναι πολύ ήσυχο και καθόλου ενοχλητικό και αυτό ακριβώς να κάνει τους γονείς να του δίνουν λιγότερη σημασία. Επίσης ένα καταθλιπτικό παιδί είναι δυνατόν να παρουσιάσει μειωμένη ενέργεια και να σταματήσει να παίζει και ακόμα να έχει μεγάλη δυσκολία συγκέντρωσης στα μαθήματα, και να αρνείται να πάει στο σχολείο.
Να θυμάστε ότι παιδική και εφηβική ηλικία δεν είναι πάντοτε συνώνυμα με έννοιες όπως η ξεγνοιασιά, το παιχνίδι, η ψυχαγωγία και η ανεμελιά. Αν έχετε παρατηρήσει ένα ή και περισσότερα σημάδια κατάθλιψης στο παιδί σας μην διστάσετε να χτυπήσετε την πόρτα του ειδικού.
Μην κλείνετε τα τα μάτια σας σε αυτό που μπορεί να συμβαίνει…
Μην διστάσετε να έρθετε αντιμέτωποι με το φάντασμα της κατάθλιψης και να επικοινωνήσετε με κάποιον ειδικό.
της Ελπίδας Γεωργακοπούλου
Συμβουλευτική Ψυχολόγος εφήβων- ενηλίκων-οικογένειας
Ειδική Διατροφολόγος εφήβων – ενηλίκων Γλυφάδα
Τηλ. 6944544636
