workingmoms.gr

Τα παιδιά εκφράζουν τις ιδέες και τα συναισθήματα τους με δύο τρόπους: είτε λεκτικά, είτε εξωλεκτικά. Κατά την λεκτική επικοινωνία, χρησιμοποιούνται λέξεις, δηλαδή σύμβολα αντικειμένων και εννοιών γι’ αυτό και ονομάζεται αλλιώς ψηφιακή. Αυτό όμως που κάνει την εξωλεκτική επικοινωνία πιο ιδιαίτερη είναι ότι δεν έχουμε έλεγχο πάνω της όσο στον προφορικό λόγο και αυτό γιατί χρησιμοποιεί εικόνες – αναλογίες – της πραγματικότητας και σχετίζεται ευκολότερα με το αντικείμενο στο οποίο αναφέρεται και έτσι ονομάζεται αναλογική. Η εξωλεκτική επικοινωνία (γλώσσα του σώματος) παίζει βασικό ρόλο στον ορισμό και στην ανάπτυξη των ανθρώπινων σχέσεων.

Μερικές φορές αυτά που «λέει» το παιδί με το σώμα του, δίνουν το ίδιο μήνυμα με αυτά που λέει με το στόμα, άλλες φορές όμως οι δύο γλώσσες έρχονται σε σύγκρουση. Όταν συμβαίνει αυτό, να δείχνετε περισσότερη εμπιστοσύνη στη γλώσσα του σώματος. Υπάρχουν άπειρα περιστατικά όπως αυτά που η γλώσσα του σώματος ενός παιδιού αποκαλύπτει συναισθήματα που έρχονται σε αντίθεση με τα λόγια που συμβαίνουν συνεχώς. Παραδείγματα: Ζητήσατε από την κόρη σας να τακτοποιήσει το δωμάτιό της και είπε πως δεν την πείραζε να το κάνει, αλλά ύστερα παρατηρήσατε πως πέρασε το υπόλοιπο της ημέρας σιωπηλή και συνοφρυωμένη. Ο γιος σας επέμενε πως δεν ενοχλήθηκε από την επιθετική συμπεριφορά κάποιου παιδιού απέναντί του και δύο λεπτά αργότερα ξέσπασε σε κλάματα.

Αυτές ήταν συμπεριφορές επικοινωνώντας και με τους δύο τρόπους. Τι συμβαίνει όμως με τα μωρά που δεν έχουν άλλη επιλογή παρά μόνο ως μέσω επικοινωνίας τη γλώσσα του σώματός τους; Οι γονείς ενστικτωδώς μαθαίνουν να ερμηνεύουν τη γλώσσα αυτή με επιδέξιο τρόπο, όπως για παράδειγμα τη διαφορά ανάμεσα σε μια φωνή που σημαίνει πείνα και σε μια άλλη που σημαίνει διάθεση για παιχνίδι ή το κουλούριασμα του σώματος που υποδηλώνει κάποιο πρόβλημα.

Η επικοινωνία αυτή εξελίσσεται με φυσική ροή. Μια έρευνα που έγινε από το Πανεπιστήμιο του Ντάραμ στην Αγγλία έδειξε ότι τις περισσότερες φορές που τα νεογέννητα κλαίνε είναι από εκνευρισμό στην προσπάθειά τους να επικοινωνήσουν με τη μαμά τους. Καλώς ή κακώς, μέχρι το μωρό να εξελίξει την ικανότητά του να μετατρέπει τις σκέψεις του σε λέξεις, θα περάσουν πολλοί μήνες στους οποίους θα προσπαθεί να δώσει στους γύρω του να καταλάβουν τι θέλει με άλλους τρόπους. Ακόμα κι αν ακούγεται εξωπραγματικό, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι εάν προσπαθήσετε να ανοίξετε δίαυλο επικοινωνίας από τις πρώτες μέρες της ζωής του, ο δεσμός ανάμεσά σας θα γίνει ακόμα πιο ισχυρός και στο μέλλον θα βοηθήσει το παιδί σας να γίνει πιο επιτυχημένο. Η γλώσσα του σώματος ακολουθεί τις αρχές, ανεξάρτητα από την ηλικία του παιδιού. Όσο μικρότερο είναι το παιδί, τόσο πιο απλός είναι ο τρόπος που επικοινωνεί το σώμα του για να το εκφράσει. Το κατά πόσο μπορείτε να διαμορφώσετε μια αμφίδρομη συναισθηματική σχέση με το μωρό σας εξαρτάται κυρίως από την ικανότητά σας να ερμηνεύετε αυτά που προσπαθεί να πει το σώμα του.

Σύμφωνα με έρευνες, γυναίκες με επιλόχεια κατάθλιψη, συχνά παραπονιούνται πως δε γνωρίζουν τι ακριβώς θέλει το μωρό τους από αυτές άρα αναπτύσσουν ένα συναίσθημα ανικανότητας να το φροντίσουν σωστά, γιατί δεν καταλαβαίνουν τι θέλει. Αυτό συμβαίνει γιατί δυσκολεύονται να ερμηνεύσουν τα σημάδια που τους δίνει το μικρό και αυτό τις προκαλεί επιπλέον στενοχώρια. Η μειωμένη ικανότητα επικοινωνίας ανάμεσά τους δυσκολεύει και την ανάπτυξη συναισθηματικού δεσμού ανάμεσα στο μωρό και τη μητέρα. Είναι αμφίδρομη η επιρροή καθώς και η ήδη καταθλιπτική διάθεση της μητέρας όσο και η ανικανότητά της να επικοινωνήσει με το μωρό της φέρνουν αρνητικά αποτελέσματα.

Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να επικοινωνήσουν με τη γλώσσα του σώματος πολύ καλύτερα από τα μωρά, αφού έχουν ένα ώριμο επίπεδο αντίληψης και ήδη αναπτυγμένο λεξιλόγιο αλλά ωστόσο μπορούν να εκφράζονται αποτελεσματικά και με το βλέμμα.

Ας αποκωδικοποιήσουμε τη γλώσσα του σώματος ανάλογα με την ηλικία

Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο πιο σίγουρος τρόπος για να αποκωδικοποιήσουμε το κλάμα ενός μωρού είναι να απορρίπτουμε μία μία τις πιθανές αιτίες μέχρι να καταλήξουμε σε αυτό που πραγματικά ζητάει το παιδί. Ξεκινήστε από το πιο προφανές, που στα νεογέννητα είναι η πείνα. Εάν το μωρό συνεχίσει να κλαίει, παρόλο που είναι χορτάτο, τότε δοκιμάστε να διαπιστώσετε εάν είναι βρεγμένο, αν ζεσταίνεται ή κρυώνει, αν νιώθει κουρασμένο ή είναι σε υπερδιέγερση, αν έχει κολικούς ή αν απλώς θέλει τη θαλπωρή της αγκαλιάς σας. Μην ανησυχείτε ότι με τον τρόπο αυτό ίσως καθυστερήσετε να αντιδράσετε από ένστικτο ξέρετε πότε υπάρχει πραγματικό πρόβλημα.

Τότε το κλάμα είναι εντελώς διαφορετικό: πιο έντονο, πιο οξύ και πιο επίμονο απ’ ό,τι συνήθως. Σιγά σιγά, καθώς το μωρό θα μεγαλώνει, θα προστεθούν σε αυτή την πρώιμη επικοινωνία σας και άλλα μέσα, όπως η οπτική επαφή, το χαμόγελο και οι φωνούλες που του επιτρέπουν να περάσει το μήνυμα χωρίς να χρειαστεί να κλάψει. Για να το βοηθήσετε να τα εξασκήσει, γαργαλίστε το, παίξτε μαζί του κρυφτό και μιλήστε του όσο πιο πολύ μπορείτε. Είναι σημαντικό για την ανάπτυξή του το παιδί να νιώθει ότι οι άλλοι το ακούν προσεκτικά όταν «μιλάει» (ακόμα κι αν δεν καταφέρνει να κάνει ακριβώς αυτό προς το παρόν) από τις πρώτες μέρες της ζωής του, γιατί μεγαλώνοντας θα γίνει πιο κοινωνικό και εξωστρεφές. Ο τόνος της φωνής σας είναι ένα επιπλέον μέσο που πολλές φορές στέλνει το μήνυμα πιο ηχηρά κι από τις λέξεις που εκφέρετε. Για να επικοινωνήσετε με το μωρό σας, χαμηλώστε, ώστε τα μάτια σας να είναι στο ίδιο επίπεδο με τα δικά του. Μην απογοητεύεστε όταν δεν θα καταλαβαίνετε τι του συμβαίνει. Απλώς συνεχίστε να το παρατηρείτε προσεκτικά και με το πέρασμα του χρόνου θα το καταφέρετε σαν να ήταν το πιο φυσικό πράγμα του κόσμου.

ΒΡΕΦΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Παιδική Ηλικία

Τίνα Ι. Γιάκα BSc, M.Ed.,
Ψυχολόγος

Share on Facebook

Tweet

Save