«Μαμά θα μου πάρεις αυτό;» «Το θέλω τώρα!» «Αφού και ο Γιωργάκης το έχει αυτό», φράσεις καθημερινές που ένας γονιός σίγουρα έχει ακούσει έστω και μια φορά σε στιγμές αδυναμίας. Το δώρο μπορεί να χρησιμοποιηθεί με πολλούς τρόπους, σε γιορτές, σε γενέθλια, σε καθημερινές στιγμές αλλά και ως αντάλλαγμα ή αντικατάσταση.
Στις μέρες μας η ζωή ενός γονιού είναι τόσο πολυάσχολη και γεμάτη ευθύνες όπου λανθασμένα υπάρχει η ανταλλαγή / αντικατάσταση του προσώπου με ένα κατά τ’ άλλα ευχάριστο για το παιδί δώρο. Υπάρχουν πολλά είδη δώρων που το καθένα παρέχει και εξυπηρετεί στο παιδί το ερέθισμα για την ανάπτυξη διαφορετικού τομέα. Αν ερωτηθεί ένα παιδί το είδος του δώρου που θα ήθελε αυτό θα ήταν…ένα παιχνίδι!
Βέβαια υπάρχουν και οι ζωτικές ανάγκες και όχι μόνο οι υλικές (παιχνίδι) όπως η αγάπη, η τρυφερότητα, η σωματική επαφή, η κατανόηση και η φυσική παρουσία των προσώπων που χαρακτηρίζονται ως δώρα. Το δώρο ως παιχνίδι είναι πάντα καλοδεχούμενο από το παιδί αλλά ορισμένες φορές χάνει τη σημασία του, τον σκοπό του και το μήνυμα που μεταφέρει γι’ αυτό θα πρέπει να υπάρχει προσοχή στην προσφορά των δώρων.
Αν το δώρο μεταφέρει το μήνυμα της εκτίμησης προς το άτομο του τότε το δώρο-έπαινος έχει αποτέλεσμα όταν δίνεται αμέσως μετά την συγκεκριμένη συμπεριφορά που τον προκάλεσε. Το ίδιο συμβαίνει με το δώρο ανταμοιβής και ενθάρρυνσης. Δίνουμε αμέσως στο παιδί να καταλάβει τη σχέση που υπάρχει στα δύο γεγονότα (συμπεριφορά- δώρο). Με αυτό μαθαίνει παράλληλα να εκτιμά την κίνηση αλλά και την συναισθηματική του αξία. Υπάρχει επίσης μια κατηγορία δώρου που εξυπηρετεί στο να εξαγοράσει τις ενοχές ενός γονιού που δεν έχει τον χρόνο να ασχοληθεί αρκετά μαζί του, οπότε και με το δώρο εξιλεώνεται.
Η επιλογή του δώρου εξαρτάται από το επίπεδο ωριμότητας του παιδιού, τα ατομικά ενδιαφέροντα και τα παιχνίδια που έχει στην διάθεσή του. Καλό θα ήταν να τα χωρίσουμε σε κατηγορίες που δεν θα αποκλείουν η μια την άλλη και θα είναι δυνατόν το καθένα από αυτά να έχει παραπάνω από έναν σκοπό.
- ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗ-ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ: Ισχύει για παιδιά μέχρι 18 μηνών ή και 2 ετών. Μέσα από το εξερευνητικό παιχνίδι μπορούν να ανακαλύψουν τον κόσμο γύρω τους. Το παιδί εντυπωσιάζεται με τα διαφορετικά χρώματα, υφές, ακούσματα, μυρωδιές και αναπτύσσεται ανακαλύπτοντας τους διάφορους τρόπους που μπορεί να παίξει μαζί τους και την χρησιμότητα του καθένα. (Ενδεικτικά: καθρέφτες, πίνακες με έντονα σχέδια, κούκλες, βιβλία από μαλακό υλικό, επιφάνειες πολλαπλών δραστηριοτήτων με ήχους, διάφορα σχήματα τουβλάκια, μουσική, ήχοι από ζωάκια, παζλ με μεγάλα κομμάτια, είδη ζωγραφικής).
- ΣΩΜΑΤΙΚΟ, ΔΡΑΣΤΗΡΙΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ: Άνω των 2 ετών όπου το παιδί έχει πλέον την ικανότητα της ανεξάρτητης κίνησης και προϋποθέτει την κίνηση ολόκληρου του σώματος. (Ενδεικτικά: βόλτα σε παιδότοπο για χοροπηδητό και τρέξιμο, παιδική χαρά καθώς θα ενθαρρύνει την ανεξαρτησία και ενισχύει την αυτοπεποίθησή του, μπάλες,παιχνίδια για τον κήπο- κούνια, τσουλήθρα, σπιτάκια,μπασκέτες, τραμπολίνο, παιδικό σετ μπόουλινγκ/ άλλα σπορ).
- ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΚΑΙ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΜΕ ΦΑΝΤΑΣΙΑ: Ενδείκνυται για ηλικίες άνω του 1 έτους καθώς περιλαμβάνουν τον συμβολισμό είτε μέσα από κατασκευές είτε μέσα από το να υποδύεται ρόλους. Βοηθά το παιδί να εκφράζει συναισθήματα ή προβληματισμούς. (Ενδεικτικά: Σετ ζωγραφικής-μαρκαδόροι, πινέλα, νερομπογιές, στένσιλ και είδη για κολάζ ή κατασκευές με πηλό, πλαστελίνη κ.λπ., παζλ, σετ κατασκευών, φωτογραφικές μηχανές, μουσικά όργανα).
- ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ: Ή αλλιώς το παράλληλο παιχνίδι που απευθύνεται σε παιδιά άνω των 3 ετών και τα οποία παίζουν μαζί, συνεργάζονται αρμονικά και μαθαίνουν κανόνες, να περιμένουν την σειρά τους και να είναι δίκαια. (Ενδεικτικά: επιτραπέζια παιχνίδια, παζλ, ζωγραφική, παιχνίδια που παίζονται στο ύπαιθρο- σκοινάκι, ποδήλατο, πατίνι, μπάλα, σετ δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη φύση)
- ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΧΕΙΡΙΣΜΩΝ, ΓΝΩΣΗΣ, ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ: Σε κάθε ηλικιακό στάδιο το παιδί μαθαίνει λύνοντας κάποιο πρόβλημα. Ενθαρρύνεται να σκεφτεί τις πράξεις του και τις συνέπειες τους, να καταστρώνει στρατηγικές για την αντιμετώπιση διάφορων προβλημάτων και να μάθει μέσα από τις δοκιμές και τα λάθη του. (Ενδεικτικά: βιβλία με ιστορίες σε κεφάλαια, ημερολόγια, σετ κατασκευών, βιβλία με απλοποιημένες επιστημονικές γνώσεις και πειράματα, είδη ζωγραφικής, τουβλάκια τύπου lego, εργαλεία από ξύλο ή πλαστικό, μαγνητικός πίνακας με σχέδια, γράμματα και αριθμούς)
Έχοντας υπόψη αυτά τα διαφορετικά είδη δώρων – παιχνιδιών και τα ποικίλα οφέλη που έχουν για το παιδί, μη νομίσετε ότι το παιδί θα ασχοληθεί μόνο με ένα είδος κάθε φορά. Κάθε πράξη μπορεί να εξυπηρετεί πολλαπλούς σκοπούς. Αξίζει να αναφέρουμε επίσης και την επιλογή δώρου ανάλογα με το φύλο.
Προσπαθήστε να φτιάξετε έναν κατάλογο με δώρα που να απευθύνεται σε αγόρια και έναν άλλον που να απευθύνεται σε κορίτσια. Σίγουρα είναι κάτι που φαίνεται εύκολο γιατί στο μυαλό μας έχουμε διαχωρίσει με τι ενθουσιάζονται τα αγόρια όπως αυτοκινητάκια ή μπάλα και τα δε κορίτσια με ένα συγκεκριμένο πάλι σύνολο δώρων όπως κούκλες ή ένα σετ μακιγιάζ! Υπάρχουν κοινά δώρα που περιλαμβάνονται και στους δύο καταλόγους;
Πέρα από ένα σετ ζωγραφικής ή ένα σετ χειροτεχνίας δεν παύει ένα παιδί να έχει ανάγκη και από τα δώρα «καρδιάς». Τα δώρα καρδιάς είναι: σωματικά δηλαδή μια αγκαλιά, ένα φιλί ή ένα χάδι όπου το παιδί μαθαίνει να την αποζητά κάνοντας πράγματα και συμπεριφορές σωστές προς επανάληψη, αλλά και συναισθηματικά όπως ένα μπράβο, έναν καλό λόγο, όπου το παιδί μαθαίνει να λαμβάνει θετική αξιολόγηση από τον γονέα και ενισχύεται η αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθησή του.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν το παρακάνουμε ούτε με τα υλικά αγαθά ούτε και με τα δώρα καρδιάς αφού μπορεί να φέρει αντίθετα αποτελέσματα και να κακομάθει. Είναι βοηθητικό να αιτιολογούμε την προσφορά δώρου, πάντα δηλαδή να υπάρχει λόγος και να μην παίρνει δώρα που δεν έχει ζητήσει. Το ρωτάμε για τις επιθυμίες του χωρίς να τις πραγματοποιούμε αμέσως. Κάποιες επιθυμίες μπορεί να είναι πολύ υψηλών προσδοκιών και γι’ αυτό δεν τις πραγματοποιούμε καθόλου ώστε να μειώνεται ο εγωκεντρισμός του και η παιδική αυτοδυναμία. Δεν αποκτάται ό,τι ζητήσει μονό και μόνο προς αποφυγή γκρίνιας.
Το χαμόγελο και το βλέμμα του παιδιού καθρεπτίζει τον ενθουσιασμό όχι µόνο για το δώρο, αλλά και για την αγάπη που του δώσατε.
της Τίνας Ι. Γιάκα BSc, M.Ed.,
Ψυχολόγος
