Όλα τα παιδιά ιδιαίτερα της προσχολικής ηλικίας δημιουργούν προβλήματα πειθαρχίας κάθε φορά που ανάγκες και επιθυμίες τους δεν ταιριάζουμε με εκείνες των γονιών τους.
Τα συγκεκριμένα προβλήματα μπορούν να ελαχιστοποιηθούν αρκεί οι γονείς να μάθουν να ρυθμίζουν τις αντιδράσεις τους ανάλογα με τις ανάγκες των παιδιών τους. Αυτό μπορεί να γίνει με ηρεμία, συνέπεια και αποτελεσματικότητα χωρίς φωνές. Οι γονείς καλούνται να ελέγξουν τον εαυτό τους όταν τα παιδιά τους χάνουν τον έλεγχο.
Η προσχολική ηλικία είναι μία πολύ ιδιαίτερη περίοδος για τα παιδιά αλλά και για τους γονείς καθώς δυσκολεύονται να κατανοήσουν τις λογικές συμπεριφορές και τα όρια.
Ταυτόχρονα τα παιδιά έχουν ανάγκες, επιθυμίες και συναισθήματα τα περισσότερα από τα οποία δεν είναι σε θέση να διατυπώσουν και να εκφράσουν καλά. Τα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής τους προσπαθούν να γίνουν ανεξάρτητα και δεν παύουν να επαναστατούν ενάντια στις προσπάθειες των ενηλίκων.
Το πρωταρχικό καθήκον των γονιών με παιδιά προσχολικής ηλικίας είναι να τους διδάξουν την κατάλληλη συμπεριφορά σε επίπεδο τέτοιο, ώστε να είναι σε θέση τα παιδιά να το καταλάβουν. Όταν για παράδειγμα καλούνται οι γονείς να αντιμετωπίσουν ένα ξέσπασμα του παιδιού τους, στην πραγματικότητα δεν επιχειρούν απλώς να επαναφέρουν την ηρεμία, αλλά διδάσκουν επίσης το παιδί που είναι αντιμετωπίζει τον εκνευρισμό και την οργή του με σωστό τρόπο.
Οι γονείς πρέπει να αποτελούν πρότυπα για το είδος συμπεριφοράς που επιθυμούν να διδάξουν
Είναι σημαντικό οι γονείς να θέσουν τον εαυτό τους ορισμένα ερωτήματα πριν και στο να χαρακτηρίσουν κάποια τις συμπεριφορές του παιδιού σας προβληματική.
Πόσο συχνά παρουσιάζεται ένα συγκεκριμένο είδος άσχημη συμπεριφοράς;
Αν για παράδειγμα το παιδί σας θυμώνει εύκολα, ίσως ο θυμός αποτελεί για εκείνο μία φυσιολογική αντίδραση στην απογοήτευση. Αν όμως θυμώνει τόσο πολύ, ώστε να κινδυνεύει να τραυματιστεί το ίδιο ή να τραυματίσει άλλους, πρέπει οπωσδήποτε να βρείτε ένα τρόπο να μειώσετε τουλάχιστον την ένταση του θυμού του.
Πρέπει να ανέχομαι την άσχημη συμπεριφορά του παιδιού μου;
Εάν για παράδειγμα σκέφτεστε τι θα λένε οι γείτονες; Αυτόματα μεταφέρεται το πρόβλημα εκτός της οικογένειας. Η συμπεριφορά ενός παιδιού μπορεί να είναι πρόβλημα είτε για τους ίδιους τους γονείς είτε για άλλους. Το παιδί όμως, δεν βλέπει την συμπεριφορά τους πρόβλημα απλά, δεν έχει μάθει να ζητά ικανοποίηση με πιο κατάλληλους τρόπους. Για να υπάρξει πιθανότητα λοιπόν αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού, πρέπει πρώτα απ’ όλα να αλλάξει η συμπεριφορά των γονιών απέναντι στο πως αντιμετωπίζουν το παιδί τους.
Τα βασικά στοιχεία μιας πειθαρχημένης ανατροφής.
Το πιο σημαντικό είναι να διαχωρίσουμε το παιδί από την συμπεριφορά του. Με τον αποκαλούμε “ανεπρόκοπο” ένα παιδί που αφήνει τα παιχνίδια του πεταμένα, δεν το παρακινούμε να τα μαζέψει ούτε το διδάσκουμε να είναι τακτικό. Το μόνο που μπορεί να καταφέρουμε είναι να καταστρέψουμε την εικόνα που έχει το παιδί για τον εαυτό του.
Τι πρέπει να κάνουμε:
- Αποφασίστε ποια είναι η συγκεκριμένη συμπεριφορά που θα θέλατε να αλλάξετε. Μην λέτε για παράδειγμα στο παιδί σας να είναι τακτικό, αλλά εξηγήστε του ότι θέλετε να μαζέψει τα παιχνίδια πριν φύγει απ’ το δωμάτιο.
- Να επαινείται τη συμπεριφορά του παιδιού σας. Αντί να πείτε για παράδειγμα “τι καλό κορίτσι είσαι που κάθεσαι ήσυχα”, πείτε “τι καλά που είναι που κάθεσαι έτσι”. Εστιάστε σε κάθε περίπτωση στην συμπεριφορά του παιδιού σας.
- Χρησιμοποιείτε επαίνους για όσο διάστημα έχει ανάγκη το παιδί να στηρίξετε την νέα του συμπεριφορά. Με το να επαινείτε τις πράξεις του παιδιού σας του υπενθυμίζεται τις προσδοκίες σας ενώ παράλληλα εκείνο ενθουσιάζεται με το αποτέλεσμα της καλής συμπεριφοράς.
- Προσπαθείτε να αποφεύγεται τον ανταγωνισμό. Είναι σημαντικό να βρείτε τρόπους να κινητοποιηθεί το παιδί σας με μικρούς στόχους, ώστε να μεταβιβάσετε το πρόβλημα από εσάς σε κάτι άλλο.
- Να είστε κοντά στα παιδιά σας, γιατί έχουν ανάγκη τη δική σας “εποπτεία”. Διαφορετικά τα παιδιά μαθαίνουν συγκεκριμένες συμπεριφορές όταν είμαστε εμείς μπροστά και άλλες όταν δεν είμαστε με αποτέλεσμα να μην διορθώνονται οι πιο δύσκολες συμπεριφορές τους.
- Μην μένετε στο παρελθόν. Μην αναφέρεστε συνεχώς στις άσχημες συμπεριφορές του παρελθόντος. Με το να υπενθυμίζετε στο παιδί σας τα σφάλματά του το μόνο που κάνετε είναι να του υπενθυμίζεται τι είναι εκείνο που δεν πρέπει να κάνει, χωρίς να του δείχνετε τι πρέπει να κάνει.
Οι φωνές και οι τιμωρίες δεν αποδίδουν
Συχνά οι γονείς όταν θυμώνουν, απογοητεύονται ή δεν έχουν υπομονή και καταφεύγουν σε φωνές, τιμωρίες ακόμη και ξύλο. Αυτές είναι κάποιες αντιδράσεις απέναντι σε μία κακή συμπεριφορά του παιδιού, ιδιαίτερα πρόκειται για μία συμπεριφορά στην οποία το παιδί επιμένει.
Ταυτόχρονα όμως είναι και αντιδράσεις εξαιρετικά αντιπαραγωγικές. Με αυτόν τον τρόπο δεν διδάσκουμε στο παιδί μας ποια είναι η κατάλληλη συμπεριφορά ενώ στην πραγματικότητα αυτό που διδάσκουμε είναι ακριβώς το αντίθετα όπως:
- Να φωνάζει
- Να φοβάται
- Να χτυπά τους άλλους
- Να ντρέπεται
- Να είναι ύπουλο
- Να ξεσπά στους άλλους όταν είναι θυμωμένο.
Θα αναπτύξουμε συγκεκριμένες τακτικές και τρόπους πειθαρχίας των παιδιών για τους γονείς την Παρασκευή 11/10 στις 18:00 στο δεύτερο σεμινάριό μας γι’ αυτή τη σεζόν στο Public Store Συντάγματος, όπου με τη βοήθεια του βιβλίου «Πειθαρχία χωρίς ξύλο και φωνές» από τις εκδόσεις Μίνωα, θα συζητήσουμε για τα όρια και πόσο σημαντικά είναι για τα παιδιά για να είναι ασφαλή, αλλά και πως τα διαχειριζόμαστε στην καθημερινότητά μας.
Αγγελική Καβαλλιεράτου
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας / Ψυχολόγος BSc
Κλινική & Κοινοτική Ψυχολόγος MSc
Ειδικευόμενη Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
Μετεκπαίδευση στην Παιδοψυχολογία και Ψυχολογία Εφήβων
Τηλ. 6983433267
www.aggelikikavallieratou.gr | aggelikikavallieratoy@gmail.com
