«Σήμερα σε βλέπω στεναχωρημένη.
Μας έδιωξαν από το καινούργιο σχολείο, ε;
Είπαν ότι ακόμα φοράω πανα και δεν με θέλουν. Δεν θα με πάρουν λέει μέχρι να την βγάλω.
Και εσύ ψάχνεις να δεις τι θα κάνεις τώρα που έχεις να πας στη δουλειά. Εγώ φταίω μαμά…
Εγώ που είμαι μόλις 2μιση και δεν έχω καταφέρει να κάνω τα κακά και τα τσίσα στην τουαλέτα. Και εσείς νιώθετε τώρα ότι δεν τα έχετε καταφέρει και δεν είστε καλοί γονείς. Εγώ φταίω…»
Και το μικράκι σου έχει γίνει πια 2μιση χρόνων και βρίσκεσαι έξω από έναν παιδικό σταθμό, μιας και η ώρα για την πρώτη του επαφή με το σχολικό περιβάλλον έχει έρθει.
Πως και πως την περίμενες αυτή την ώρα.
Πολλοί οι λόγοι…
Ίσως η γιαγιά δεν αντέχει αλλο να το κρατάει τα πρωινά (έχει ζωηρέψει βλέπεις πια), ίσως εσύ δεν αντέχεις άλλο και θέλεις επιτέλους λίγο χρόνο για τον εαυτό σου, ίσως η δουλειά δεν αντέχει άλλο να περιμένει και η επιστροφή σου επείγει.
Τρέχεις να στείλεις αιτήσεις, βιογραφικά, να ξαναβρείς τον ρυθμό της ζωής πριν…
Αυτό το πριν που έχεις νοσταλγήσει και τώρα που το μικράκι έχει μεγαλώσει μπορεί να ξαναβρεθεί.
Ψάχνεις το καλύτερο σχολείο που θα φιλοξενεί για κάποιες ώρες της ημέρας ό,τι πιο πολύτιμο έχεις. Θέλεις «το καλύτερο» για να νιώσεις έστω και λίγο ότι καλά κάνεις που θα το αφήσεις κάπου αλλού για πρώτη φορά, ότι θα το αγαπάνε όπως εσύ, ότι δεν πειράζει που χρειάζεται να δουλέψεις, ότι δεν θα πάθει κάτι, ότι…ότι… χίλιες σκέψεις περνάνε από το μυαλό σου.
Και ξαφνικά αντικρίζεις ένα πρόσωπο της κοινωνίας που δεν το έχεις σκεφτεί.
Αυτό που αποκλείει το διαφορετικό, που ζητάει να είσαι μέσα στα πλαίσια του «μοντέλου ζωής» που εκείνη έχει ορίσει για να σε δεχτούν, αυτό που είναι αμείλικτο και δεν σκέφτεται τις ανάγκες της οικογένειας, αυτό το πρόσωπο της κοινωνίας που βρίσκεται εκεί μόνο και μόνο για να δυσκολέψει τον καινούργιο δρόμο που πας να ξεκινήσεις στη ζωή και όχι να σε διευκολύνει.
«Τι; Φοράει πάνα; Α, τότε δεν μπορούμε να το πάρουμε. Πρέπει να «καθαρίσει» πρώτα»
Άλλη μια δυσκολία μέσα στις πολλές.
Θα τα καταφέρεις.
Στην ανάγκη θα το πίεσεις να βγάλει την πάνα για να καταφέρεις να πας στη δουλειά.
Για να καταφέρει να ενταχθεί σε μια ομάδα.
Για να καταφέρει η γιαγιά να πάρει μια ανάσα. Για να καταφέρεις εσύ να πάρεις μια ανάσα.
Για να έχετε λεφτά.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Είσαι παιδαγωγός. Ειδικά εκπαιδευμένος επιστήμονας για την προσχολική ηλικία.
Είσαι παιδαγωγός. Ειδικά εκπαιδευμένος επιστήμονας να ανακαλύπτεις τις ανάγκες της βρεφικής και νηπιακής ηλικίας.
Είσαι παιδαγωγος. Ειδικά εκπαιδευμένος επιστήμονας να σχετίζεσαι και να σχετίζεις άλλους μεταξύ τους.
Είσαι παιδαγωγός. Ειδικά εκπαιδευμένος επιστήμονας στο να δέχεσαι το παιδί όπως είναι, να δημιουργείς καινούργιες συνθήκες μάθησης, να προσαρμόζεις τις υπάρχουσες συνθήκες στις ανάγκες των παιδιών.
Και ερωτώ και εγώ ως παιδαγωγός λοιπόν, που βλέπω αυτή την μαμά να αγωνία για το που θα αφήσει το παιδί της που φοράει ακόμα πάνα μιας και είναι ακόμα μικρό για να την βγάλει, αλλά παρόλα αυτά, όπως κάθε παιδί, έχει δικαίωμα στην κοινωνικοποίηση, μπας και κάποια στιγμή πάρω απαντήση σε αυτά τα ερωτήματα:
Από τι να «καθαρίσει» βρε παιδιά;
Τι «βρόμικο» έχει αυτό το παιδί που χρειάζεται «καθάρισμα»;
Γιατί ένα παιδί με πάνα αποκλείεται από την εκπαίδευση;
Γιατί μια μητέρα πρέπει να αγχωθεί και φυσικά, αφού αυτό λειτουργεί κυκλικά, να αγχώσει και το παιδί και να το πίεσει να κάνει κάτι για το οποίο δεν είναι έτοιμο;
Γνωρίζουν όσοι διατυπώνουν τη φράση «δεν το θελουμε ή δεν το δεχόμαστε με πάνα» πότε ένα παιδί είναι έτοιμο να την κόψει ή απλώς πετάμε σε γονείς που αγωνιούν για το τι θα κάνουν το παιδί τους μια φράση από θέση εξουσίας, χωρίς να λαμβάνουμε υπ’οψιν μας τόσο την συναισθηματική όσο και την σωματική ωριμότητα κάθε παιδιού;
Και ας μην μιλήσω για την συναισθηματική κατάσταση της μητέρας ή του πατέρα.
Πανικόβλητοι τρέχουν να προλάβουν ημερομηνίες για αιτήσεις, πανικόβλητοι προσπαθούν να τα κάνουν όλα «σωστά» και να ισοβαθμήσουν με άλλους γονείς που τα κατάφεραν νωρίτερα, πανικόβλητοι προσπαθούν να ξαναβγουν στον έξω κόσμο μιας και δυο χρόνια τώρα φροντίζουν μια ο ένας και μια ο άλλος για το μικρό αυτό που τώρα η κοινωνία του φέρεται ως «ακαθαρσία» που πρέπει να μεγαλώσει απότομα για να ενταχθεί στους κόλπους της.
Γιατί αν πράγματι είσαι παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας έχεις διδαχθεί ποια είναι τα στάδια της ωριμότητας που χρειάζονται για να αρχίσει ένα παιδί να αποχωρίζεται την πάνα.
Γιατί αν πράγματι είσαι παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας ξέρεις πάρα πολύ καλά πως να βοηθήσεις το παιδί και τους γονείς του όταν έρθει η ώρα να βοηθήσουν με την σειρά τους αυτό το παιδί να αποχωριστεί την πάνα.
Γιατί αν είσαι παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας ξέρεις πάρα πολύ καλά τι σημαίνει εργαζόμενος. Πριν να είσαι στον δημόσιο παιδικό σταθμό που εργάζεσαι τώρα, έστελνες κι εσύ χαρτιά και αιτήσεις για να μπορείς να εργαστείς. Ξεχνάμε εύκολα όμως και όταν ξεχνάμε τον εαυτό μας ξεχνάμε και τους γύρω μας.
Δεν φτάνουν οι τόσες δυσκολίες που είναι αναγκασμένοι να αντιμετωπίσουν οι πολίτες αυτής της χώρας πρέπει να αντιμετωπίσουν και την… πάνα; Αλήθεια τώρα;
Δεν φτάνει ο αγώνας για το ΕΣΠΑ, για τα υπερβολικά κόστοι στην προσχολική εκπαίδευση, για το ότι για να έχεις δικαίωμα να δεχτεί το παιδί σου ένας δημόσιος παιδικός σταθμός πρέπει να αποδείξεις ότι εργάζεσαι, αλλά κανένας δεν σκέφτεται που θα αφήσεις το παιδί για να εργαστείς;
Όλο παράλογο.
Και μέσα σε όλο αυτό και η φράση «Φοράει πάνα; Ε τότε δεν το παίρνουμε!»
Αυτό, ακόμα πιο παράλογο!
Δεν ζητάει κανείς να εργαστεί το παιδί 2 μισή χρόνων ως μοντέλο σε παρουσίαση εσωρούχων μεγάλου οίκου μόδας, όπου η πάνα ναι ίσως εμπόδιζε την προβολή του προϊόντος, στον παιδικό σταθμό ζητάει να ενταχθεί….
Όλοι οι άνθρωποι κάποια στιγμή την αποχωρίζονται την πάνα. Δεν υπάρχει ενήλικος να την χρειάζεται εκτός και αν έχει ιατρικό πρόβλημα.
Οπότε, όπως φαίνεται, θα έρθει η ώρα και για τα παιδιά.
Η ομάδα, η μίμηση, η ενθάρρυνση, η ανάπτυξη του νευρικού συστήματος, η συναισθηματική ανάπτυξη θα συντελέσουν να γίνει αυτό.
Αλλά για να γίνει, πρέπει πρώτα το παιδί να ενταχθεί σε μια ομάδα. Και η πρώτη του ομάδα είναι ο παιδικός σταθμός που δεν το δέχεται γιατί φοράει ακόμα πάνα.
Πριν ακόμα ενταχθεί το κάνουμε να νιώθει παρείσακτο.
Αυτή η ανάγκη της κοινωνίας να μεγαλώσεις πριν την ώρα σου ξεκινάει νωρίς βλέπεις.
Αν τώρα είσαι γονιός, πρέπει κατά την γνώμη μου να σκεφτείς σοβαρά γιατί ακούς αυτή τη φράση και δεν εναντιώνεσαι.
Γιατί δεν υπερασπίζεσαι το δικαίωμα του παιδιού για κοινωνικοποίηση και το δικό σου δικαίωμα για χρήση της δωρεάν παιδείας.
Μήπως οι ενοχές ότι θα αφήσεις το παιδί σου πρώτη φορά σε κάνουν να ακούς αυτη τη φράση αποκλεισμού και να βρίσκεις άλλες λύσεις;
Μήπως οι ενοχές ότι χρειάζεσαι χρόνο και πάλι για τον εαυτό σου σε κάνουν να δέχεσαι αυτή την απόρριψη του παιδιού;
Μήπως το να συμβουλευτείς τον πρόσφατο κανονισμό παιδικών σταθμών σε βοηθήσει για να ξέρεις ποια είναι τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του χώρου που πρόκειται να εμπιστευτείς το μικρό σου;
Ας σκεφτούμε ο κάθε ένας από την μεριά του λοιπόν…
Έχουμε ένα μήνα πριν την έναρξη των παιδικών σταθμών για την καινούργια χρόνια…
της Κατερίνας Ανωγιαννάκη
Εργαστήριο Συστημικής Ψυχολογίας και Παιδαγωγικής Ροδάκινο
