Οι υποχρεώσεις πολλές, οι ευθύνες ακόμα περισσότερες και μέσα σε όλα αυτά υπάρχει και το κυριότερο βασανιστικό ερώτημα του κάθε γονιού: είμαι καλός – σωστός γονιός; Κι αν όχι πως μπορώ να γίνω;
Δεν υπάρχει ούτε ένα εγχειρίδιο να το διαβάζω για να γίνω καλός – σωστός γονιός. Ο κάθε γονιός επικεντρώνεται στις επιδόσεις του παιδιού του στο σχολείο ή στο πως θα συμπεριφερθεί. Τα παιδιά όμως είναι ευτυχισμένα όταν έχουν καλές επιδόσεις ή όταν είναι ευγενικά; Και με τις δικές τους προσωπικές ανάγκες τι γίνεται; Άραγε είναι σημαντικές; Τι σχέση έχουν με τα συναισθήματα τους; Και γιατί τέλος πάντων είναι σημαντικό να ασχολούμαστε με τα συναισθήματα των παιδιών μας που όπως λένε οι ειδικοί είναι παροδικά και όπως έρχονται έτσι και φεύγουν; Μήπως τα καλομαθαίνουμε;;; Τα ερωτήματα πολλά, ας τα πάρουμε λίγο από την αρχή.
Τι είναι τα συναισθήματα;
Τέσσερα είναι τα βασικά συναισθήματα: ο φόβος, ο θυμός, η λύπη και η χαρά. Τα υπόλοιπα συναισθήματα προέρχονται από τον συνδυασμό τους π.χ η ζήλεια είναι μείγμα φόβου και θυμού.
Γιατί έχουμε συναισθήματα;
Τα συναισθήματα ξεκινούν από τον εγκέφαλο και αποτελούν ένα αναπόσπαστο κομμάτι τα φύσης μας. Η φύση μας έκανε αυτό το δώρο για συγκεκριμένο λόγο.
- Ο φόβος μας κατευνάζει, μας αναγκάζει να σταματήσουμε, να σκεφτούμε και να αποφύγουμε το κίνδυνο-ακόμη κι όταν η συνείδηση μας δεν έχει αντιληφθεί τον κίνδυνο.
- Ο θυμός είναι αυτός που μας κάνει να υπερασπιζόμαστε τον εαυτό μας. Χωρίς αυτόν θα γινόμαστε σκλάβοι, χαλιά να μας πατήσουν! Ο θυμός εκφράζει το ένστικτο μας για ελευθερία και επιβίωση.
- Η λύπη είναι το αίσθημα που μας βοηθά στο πένθος- στην κυριολεξία ξεπλένει τη θλίψη που προκαλεί η απώλεια.
- Η χαρά είναι το αίσθημα της ευεξίας που εμφανίζεται σε καταστάσεις ικανοποίησης και πληρότητας.
Παρόλο που αποτελούν κομμάτι της φύσης μας χρειάζεται να μάθουμε να τα διαχειριζόμαστε για να είναι αποδοτικά. Παρομοίως, μπορεί να έχεις την καλύτερη και ακριβότερη κατσαρόλα στη κουζίνα σου αλλά αν δεν ξέρεις να μαγειρεύεις δεν θα μπορέσεις να μαγειρέψεις για να φας! Κατά αυτόν τον τρόπο λοιπόν, είτε μιλάμε για ένα παιδί είτε μιλάμε για έναν ενήλικα, χρειάζεται αρχικά να γνωρίσει ότι έχει συναισθήματα, να αποδεχτεί το γεγονός ότι δεν είναι ‘ατσάλινος’ και κυρίως ότι δεν είναι η ευτυχία να είναι κάποιος ‘ατσάλινος’ και στη συνέχεια να μάθει να τα διαχειρίζεται. Τι κερδίζει;
- Ξέρει πότε αισθάνεται καλά, με ποιους και για ποιο λόγο. Άρα έχει τη δυνατότητα να βιώσει ή να αλλάξει μία κατάσταση ανάλογα με τις βαθύτερες ανάγκες του.
- Δεν περιμένει κανέναν να ικανοποιήσει τις ανάγκες του και να τον κάνει ευτυχισμένο. Θα συνειδητοποιήσει ότι ο ίδιος είναι κύριος του εαυτού του.
- Δημιουργεί και διατηρεί αληθινές σχέσεις και όχι ‘ γυάλινες’ και αποστασιοποιημένες.
- Αποκτά ενσυναίσθηση και βρίσκεται σε θέση να ξέρει πως αισθάνονται οι άνθρωποι γύρω του και τι ζητάνε από εκείνον.
Πως μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου;
- Είσαι γονιός αλλά πριν από αυτό είσαι άνθρωπος. Εσύ τι σχέση έχεις με τα συναισθήματα σου; Την ίδια σχέση θα αποκτήσει και το παιδί σου με τα δικά του. Οπότε, αρχικά έχεις δουλειά μέσα σου!
- Τι προσδοκίες έχεις από το παιδί σου; Το όνειρο της ζωής σου είναι να γίνει ένας επιτυχημένος γιατρός…δικηγόρος ή αθλητής..με μία επιτυχημένη οικογένεια κι ένα επιτυχημένο σπίτι κλπ…κλπ; Το παιδί σου όμως είσαι σίγουρη ότι θα είναι έτσι ευχαριστημένο; Στόχος είναι να πηγαίνουμε με τα συναισθήματα και τις ανάγκες των παιδιών και όχι με τις δικές μας και να τα αναγκάζουμε να τρέχουν να προλάβουν.
- Μύησε το παιδί σου στον κόσμο των συναισθημάτων του. Μοιράσου τις δικές σου προσωπικές εμπειρίες μαζί του, δώσε το παράδειγμα και δημιούργησε ένα περιβάλλον ώστε να νιώθει άνετα να αναγνωρίζει, να αποδέχεται και να εκφράζει παραγωγικά τα συναισθήματα του. Δείξε ότι ενδιαφέρεσαι για τα δικά του συναισθήματα και ότι είναι σημαντικά. Έτσι, θα αποκτήσεις επικοινωνία με το παιδί σου, θα συζητάτε και θα μειωθούν οι καυγάδες και οι φωνές. Θα νιώθει ότι το καταλαβαίνεις κι εσύ το ίδιο.
- Το μοτίβο της απόλυτης ευτυχίας και των θετικών ή αρνητικών συναισθημάτων. Πολλές φορές μπλοκάρουμε ή αποφεύγουμε κάθε ‘αρνητικό’ συναίσθημα με σκοπό να φτάσουμε στην απόλυτη ευτυχία. Αντιθέτως, καταλήγουμε με αισθήματα φόβου και ανασφάλειας γιατί πολύ απλά η απόλυτη ευτυχία δεν είναι εφικτή. Ο άνθρωπος χρειάζεται όλα τα συναισθήματα γι’ αυτό και υπάρχουν, αρκεί να βρίσκονται σε ισορροπία!
Κλείνοντας, μπορείς να χρησιμοποιήσεις παραμύθια, παιχνίδια, τη ζωγραφική, ταινίες (προτεινόμενη η ταινία τα μυαλά που κουβαλάς της Disney) και κυρίως τη ΣΥΖΗΤΗΣΗ, τη ΣΥΖΗΤΗΣΗ και πάλι τη ΣΥΖΗΤΗΣΗ!! Σημαντικό είναι όμως να θυμάσαι ότι το κάθε παιδί είναι ένα άτομο με ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Κάποιο μπορεί να είναι πιο εκφραστικό και κάποιο άλλο λιγότερο. Αυτό δεν είναι πρόβλημα! Ακολούθησε τους ρυθμούς του, συνδύασε τους με τους δικούς σου και θα δημιουργήσεις μία αληθινά προσοδοφόρα τόσο για το παιδί σου όσο και για εσένα.
Βιβλιογραφία
Faber, A., Mazlish, E., (1999). How to talk so kids will listen and listen so kids will talk, Collins
της Ανδριάνας Σαμαρίδου
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας- Ψυχολόγος Bsc, Msc
Επικοινωνία: Andriana.sam@gmail.com
