Εκεί που τελειώνει η ισχύς των λέξεων, αρχίζει αυτή της μουσικής
Ο αυτισμός είναι μια σοβαρή αναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από μειωμένη κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία, καθώς και από περιορισμένη, επαναλαμβανόμενη και στερεότυπη συμπεριφορά. Η έλλειψη επικοινωνίας μαζί με την αδυναμία απόκτησης εμπειριών συντελούν στη δυσκολία ανάπτυξης, ωρίμανσης σωματικά, ψυχικά και πνευματικά. Όλες αυτές οι ενδείξεις ξεκινούν πριν το παιδί γίνει τριών ετών.
Σημαντικό είναι να τονίσουμε ότι πιο πολλά αυτιστικά παιδιά δεν εμφανίζουν καμία συναισθηματική αντίδραση ή ακόμη και να είναι συναισθηματικά μπερδεμένα. Η μουσική είναι αυτή που, που μπορεί άμεσα να απευθυνθεί στον συναισθηματικό τους κόσμο και να αποτελέσει ένα δυνατό κίνητρο στην ενεργοποίηση τους. Μέσω της εύρεσης του μουσικού τόνου, της ακρόασης ενός μουσικού ήχου, των εναλλαγών των χρωματικών και αρμονικών μπορούμε να αρχίσουμε να βλέπουμε κάποιες μικρές αλλά πολύ σημαντικές αλλαγές στο παιδί. Πολύ συχνά παρατηρούμε κάποια αλλαγή στη στήσιμο των χεριών και των ποδιών, μια διαφορετική βλεμματική επαφή, να κλείνει τα μάτια του, να καλύπτει τα αυτιά του, ακόμη και να αρχίσει να κινείται προς την πηγή του ήχου.
Επιπλέον, μεγαλώνοντας παρατηρούμε να εμφανίζει αδικαιολόγητη αγωνία, εμμονή, να μην αντέχει τους θορύβους, άρνηση , ακόμη και να σπάει παράθυρα, να χτυπά αντικείμενα στους τοίχους και να εκφράζεται με ανεξέλεγκτο θυμό. Η μουσική μπορεί να βοηθήσει στην εξωτερίκευση των επιθετικών του αντιδράσεων και στην σταδιακή απελευθέρωση από φόβους, εντάσεις, αγωνίες και εμμονές. Δημιουργεί ένα περιβάλλον με αίσθηση ασφάλειας που βοηθάει το παιδί να εκφραστεί ,να ελευθερωθεί, να ανακαλύψει τον εαυτό του και να νιώσει παρηγοριά .
Η χρησιμοποίηση συγκεκριμένων μουσικών οργάνων όπως τύμπανα, μουσικούς κώδωνες, μαράκες, φλάουτο ,πιάνο και με την εναλλαγή των μουσικών διαστημάτων, κυρίως χρωματικών, κλειδιών, κλιμάκων αποδέχεται τη μη-φυσιολογική ροή των μουσικών ήχων ορίζεται ως γεγονός καθοριστικό για την καλλιέργεια της διανοητικής του αντίληψης. Επίσης με την σταθερότητα του ρυθμού ακόμη και με τη βοήθεια μετρονόμου, αρχίζει να αισθάνεται ασφαλής στο περιβάλλον, με αίσθημα μονιμότητας και σιγουριάς.
Άλλο ένα πρόβλημα όμως που προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε, είναι οι δυσλειτουργίες στη γλώσσα και την αντίληψη. Τα παιδιά αυτά πάσχουν από αδυναμία εκτέλεσης μιας λογικής διαδικασίας και αδυναμία ομιλίας. Η φωνή τους χαρακτηρίζεται από έναν παράξενο και επίπεδο τονισμό, και ο ήχος που παράγουν συχνά είναι επαναλαμβανόμενος σε ακατανόητη για φυσιολογικά επίπεδα σειρά.
Η μουσική έρχεται να βοηθήσει στη βελτίωση της ομιλίας και φωνής του παιδιού μέσω της συγκρότησης της ακουστικής ,της συναίσθησης και της χρήσης του χώρου , της οπτικής και απτικής αντίληψης και εν τέλει να συντελέσει στη μείωση των συναισθηματικών και διανοητικών εμποδίων που υπάρχουν στο περιβάλλον του.
Μη ξεχνάτε πως ακόμη και μια πολύ μικρή αλλαγή στη συμπεριφορά του αυτιστικού παιδιού σας, είναι σημαντική και είναι ο δρόμος έκφρασής του με εσάς!
της Μαρίας Γιάνναρη
Μουσικολόγος, μουσικοθεραπεύτρια και καθηγήτρια πιάνου.
