Δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν πως τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζουν προβλήματα μόνο στα σχολικά μαθήματα. Αυτή η άποψη όμως είναι λανθασμένη. Τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζουν κοινωνικά και συναισθηματικά προβλήματα. Η αιτία αυτών των προβλημάτων είναι είτε η επαναλαμβανόμενη αποτυχία στα σχολικά μαθήματα είτε προβλήματα σε γνωστικές λειτουργίες.
Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες συχνά αισθάνονται κοινωνικά απομονωμένοι και δυσκολεύονται να δημιουργήσουν ή/και να διατηρήσουν φιλικές σχέσεις με τους συνομηλίκους τους. Μολονότι η φιλία είναι μια έμφυτη ανάγκη για κάθε παιδί, στα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες χρειάζεται να διδαχθεί και να υποστηριχθεί τόσο από το οικογενειακό όσο κι από το σχολικό περιβάλλον.
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η δυσκολία στην κατανόηση και χρήση της μη λεκτικής επικοινωνίας (π.χ. η γλώσσα του σώματος), η αδυναμία επιλογής του κατάλληλου λεξιλογίου ανά περίσταση είναι ορισμένοι από τους λόγους για τους οποίους ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίεςδυσκολεύεται στην ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων.
Ο ρόλος των γονιών στην εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων στο παιδί είναι ιδιαίτερα σημαντικός και καθοριστικός. Από πολύ μικρή ηλικία μπορούν να το επηρεάσουν ώστε να αναπτύξει φιλίες. Οι ίδιοι είναι παραδείγματα στη διαχείριση των σχέσεων.
Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν;
Παιχνίδι ρόλων
Σε κάθε ευκαιρία οι γονείς μπορούν να παίζουν με τα παιδιά τους παιχνίδια ρόλων με σκοπό την εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων. Εναλλάσσοντας κάθε φορά τους ρόλους με το παιδί το βοηθάμε να κατανοήσει σφαιρικά την εκάστοτε κοινωνική περίσταση και να μάθει να επιλέγει τη σωστή συμπεριφορά.
Ένα φιλικό χαμόγελο
Διδάξτε στο παιδί σας να χαμογελά σε τουλάχιστον ένα άτομο την ημέρα. Δε χρειάζεται να λέει κάτι, απλά ένα φιλικό χαμόγελο. Καλό θα είναι να μάθετε στο παιδί πως αν ένας συμμαθητής δεν ανταποκριθεί στο χαμόγελό του, να συνεχίσει την πορεία του ή να κοιτάξει αλλού. Στο τέλος της ημέρας συζητήστε με το παιδί πόσοι άνθρωποι ανταποκρίθηκαν στο χαμόγελό του και πόσοι όχι. Το βοηθάμε να κατανοήσει τους λόγους που κάποιος συμμαθητής του δεν του ανταπέδωσε το χαμόγελο.
Εξωσχολικές δραστηριότητες
Βοηθήστε το παιδί σας να ανακαλύψει τις δυνατότητές του και τα ενδιαφέροντά του. Επιλέξτε μαζί του μια εξωσχολική δραστηριότητα που θα του ταιριάζει και θα το εκφράζει. Οι εν λόγω δραστηριότητες είναι μια πολύ καλή ευκαιρία το παιδί να έρθει σε επαφή με συνομηλίκους σε ένα πιο χαλαρό πλαίσιο.
Δημοφιλή παιχνίδια
Παίξτε με το παιδί στο σπίτι παιχνίδια και δραστηριότητες που είναι δημοφιλή στο σχολείο. Μάθετε στο παιδί τους κανόνες των παιχνιδιών και πως μπορούν να λάβουν μέρος. Το παιδί θα δημιουργήσει θετική στάση απέναντι σε αυτές τις δραστηριότητες, θα εξοικειωθεί μαζί τους και θα θελήσει να συμμετάσχει σε αυτές πιο εύκολα στο σχολείο.
Ευγενικές ερωτήσεις
Διδάξτε στο παιδί σας πως την τέχνη της ευγενικής «ανάκρισης». Μάθετε στο παιδί πως να ρωτά ευγενικά τον συνομιλητή για τα ενδιαφέροντά του έτσι ώστε να βρει κοινά με τους συνομηλίκους του και να δημιουργήσει φιλικές σχέσεις.
Κύκλος φίλων
Δημιουργήστε ένα κύκλο φίλων με παιδιά από τη γειτονιά ή παιδιά φίλων σας. Καλέστε τα παιδιά στο σπίτι σας και δημιουργήστε τις συνθήκες για δημιουργικό παιχνίδι και κοινωνική αλληλεπίδραση. Θα πρέπει στις πρώτες κυρίως συναντήσεις να έχετε ενεργό ρόλο και να μην αφήσετε το παιδί εντελώς μόνο. Οι συναντήσεις αυτές θα πρέπει να γίνονται κάθε εβδομάδα. Μόλις το παιδί εξοικειωθεί και νιώθει χαρούμενο με τα άλλα παιδιά, είναι ίσως η ώρα να αφήσετε το παιδί μόνο του στο σπίτι ενός άλλου παιδιού. Στην αρχή για μικρό χρονικό διάστημα και στη συνέχεια για μεγαλύτερο.
Σε κάθε περίπτωση οι γονείς θα πρέπει να έχουν θετική στάση απέναντι στις κοινωνικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί τους με μαθησιακές δυσκολίες και να προσδοκούν την επιτυχία. Δε θα πρέπει να πιέζουν το παιδί να βιώσει καταστάσεις για τις οποίες δεν είναι προετοιμασμένο. Κάθε παρέμβασή τους θα πρέπει να ακολουθεί τους ρυθμούς του παιδιού και τα ενδιαφέροντά του. Να θυμούνται πως τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες έχουν ανάγκη τη φιλία όπως κάθε άλλο παιδί και πως μέσα από την εκπαίδευση μπορούν να κατακτήσουν τις απαραίτητες κοινωνικές δεξιότητες.
Φώτης Παπαναστασίου
Ειδικός Παιδαγωγός
MSc Σχολική Ψυχολογία
www.eidikospaidagogos.gr
